Smeltend zee-ijs kostte recent 80.000 rendieren het leven

Tot die conclusie komen onderzoekers. En ze waarschuwen dat we dit in de toekomst waarschijnlijk vaker gaan meemaken.

In 2006 sterven zo’n 20.000 rendieren een hongerdood op Jamal-Schiereiland. Zeven jaar later – in 2013 – vinden in hetzelfde gebied zo’n 61.000 rendieren (22 procent van de totale populatie op het schiereiland) de dood. En wederom ligt een tekort aan voedsel aan de tienduizenden dode rendieren ten grondslag.

Zee-ijs
Wetenschappers hebben nu tot in detail uitgezocht wat er in 2006 en 2013 anders ging dan anders. En in beide jaren blijkt hetzelfde scenario aan de hoge sterftecijfers ten grondslag te liggen. De tienduizenden dode rendieren zijn het resultaat van smeltend zee-ijs en daaruit voortkomende extreme weersomstandigheden, zo is in het blad Biology Letters te lezen.

IJs
Rendieren zijn gewend dat hun voedsel zich onder een laagje sneeuw bevindt. En ook een laagje ijs op die sneeuw is geen probleem: daar breken de rendieren gemakkelijk doorheen. Maar zowel in de herfst van 2006 als in de herfst van 2013 viel er zoveel regen dat er een dikke ijskorst op het voedsel van de rendieren kwam te rusten. En daar konden de dieren niet doorheen breken. Het resultaat: ze leden honger en dat werd vele rendieren fataal. “In een normaal jaar is ijs dat met sneeuw bedekt is, heel normaal, maar kuddes kunnen dan vrij gemakkelijk naar nabijgelegen gebieden met zachtere sneeuw worden geleid,” vertelt onderzoeker Bruce Forbes. In 2013 was dat echter geen optie. “De reden dat de gebeurtenissen in 2013 zo catastrofaal waren, is dat de sneeuw volledig verzadigd raakte met water, dus toen de luchttemperatuur daalde, ontstond een dikke, zware laag ijs op de weilanden.” Hierdoor konden rendieren op het volledige zuidelijke deel van Jamal-Schiereiland niet langer bij hun voedsel.

Herders

Het verlies van de rendieren heeft een grote invloed op de bewoners van Jamal-Schiereiland: de laatste werkelijk nomadische rendierherders in het Noordpoolgebied. De herders trekken rond met hun rendieren en leggen zo tot wel 1200 kilometer per jaar af. Rendieren zijn van cruciaal belang voor het levensonderhoud van deze herders, maar zijn ook een fundamenteel onderdeel van hun oude en unieke cultuur.

Dunner zee-ijs, hoge luchtvochtigheid, hoge temperaturen
Die extreme regenval viel zowel in 2006 als in 2013 samen met het dunner worden van het zee-ijs op de Barentszzee en de Karazee die het Jamal-Schiereiland omringen. Normaal gesproken begint het zee-ijs begin november weer dikker te worden, maar in 2006 en 2013 werd het dunner. Het verlies aan zee-ijs leidde tot een hogere luchtvochtigheid. En ongebruikelijk hoge temperaturen resulteerden in het ontstaan van regenbuien.

Herders
De extreme weersomstandigheden eisen niet alleen onder de rendieren hun tol. Ook de eigenaren van de rendieren (zie kader) worden zwaar getroffen. Sommige herders raakten al hun rendieren kwijt en moesten hun toevlucht nemen tot de visserij of hun kudde weer helemaal opnieuw op gaan bouwen.

De herders vertelden de onderzoekers dat de extreme weersomstandigheden van 2006 en 2013 normaliter ongeveer één keer in de tien jaar voorkomen. Het lijkt er voorzichtig op dat vergelijkbare problemen ook dit jaar weer ontstaan. Het suggereert dat dergelijke catastrofale omstandigheden steeds vaker optreden.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd