Smeltend zee-ijs leidt toch niet tot strengere winters in Europa

Smeltend zee-ijs op de Noordpool beïnvloedt het weer in Noord-Europa, maar resulteert niet in meer strenge winters.

Dat stellen onderzoekers van de universiteit van Exeter nadat ze de invloed die het smeltende Arctische zee-ijs op de Noord Atlantische Oscillatie (NAO) heeft, bestudeerden. Hun bevindingen zijn terug te vinden in het blad Nature Communications.

Noord Atlantische Oscillatie
De term ‘Noord Atlantische Oscillatie’ verwijst naar een semi-permanent lagedrukgebied nabij IJsland dat in fase is met een semi-permanent hogedrukgebied nabij de Azoren. De kracht van beide luchtdrukgebieden verandert door de tijd heen. Die veranderingen lopen vrij synchroon. Als de luchtdruk nabij IJsland niet zo laag is, is het hogedrukgebied nabij de Azoren vaak minder sterk. Als de luchtdruk nabij IJsland heel laag is, is het hogedrukgebied nabij de Azoren vaak sterker. In het eerstgenoemde scenario is het drukverschil tussen de twee plaatsen klein (men spreekt dan ook wel van een negatieve NAO). In het tweede scenario is het drukverschil groot (men spreekt dan ook wel van een positieve NAO). De Noord Atlantische Oscillatie is van invloed op de windpatronen en dus op het weer in Noord-Europa. Een negatieve NAO gaat bijvoorbeeld gepaard met meer oostenwinden die in de winter kou meevoeren uit onder meer Siberië.

Het zee-ijs
Eerder onderzoek heeft aangetoond dat smeltend zee-ijs van invloed is op de NAO. Het verdwijnende zee-ijs zou ervoor zorgen dat de NAO langer in zijn ‘negatieve fase’ blijft hangen. Omdat de negatieve NAO meer koude lucht uit het oosten aanvoert, concludeerde men dan ook dat smeltend zee-ijs zou resulteren in meer strenge winters in het noorden van Europa.

Opwarming door smeltend zee-ijs

De opwarming van de aarde zorgt ervoor dat meer zee-ijs smelt. Maar het smelten van dat zee-ijs leidt ook weer tot extra opwarming. Zee-ijs reflecteert namelijk zonlicht (en dus warmte), terwijl de donkere oceaan die tevoorschijn komt als ijs smelt zonlicht (en warmte) absorbeert. Daarnaast heeft zee-ijs een isolerende werking: het voorkomt dat de oceaan zijn warmte afgeeft aan de atmosfeer. Als zee-ijs smelt, kan de oceaan dat wel doen, waardoor de temperaturen nog sneller stijgen.

Toch niet meer strenge winters
Maar nieuw onderzoek stelt nu dat smeltend zee-ijs niet leidt tot meer strenge winters in onder meer Groot-Brittannië en Scandinavië. Ja, smeltend zee-ijs leidt ertoe dat de NAO langer in de negatieve fase blijft hangen. En ja, dat leidt tot meer oostenwinden. Maar: het smeltende zee-ijs heeft een opwarmend effect (zie kader) dat ook die oostenwinden beïnvloedt. Hierdoor zijn deze niet meer zo koud als ze waren. “We weten dat de NAO van grote invloed is op het winterweer in Noord-Europa,” vertelt onderzoeker James Screen. “De negatieve fase van de NAO wordt doorgaans geassocieerd met koudere winters. Daarom was het heel aannemelijk dat we meer strenge winters zouden mogen verwachten als smeltend Arctisch zee-ijs de negatieve fase van de NAO intensiveert. Dit onderzoek wijst erop dat smeltend zee-ijs de negatieve NAO intensiveert en er daardoor op meer dagen een koude, oostenwind waait, maar het (smeltende zee-ijs, red.) zorgt er tegelijk voor dat diezelfde winden warmer zijn dan ze waren. Die twee concurrerende effecten doen elkaar teniet, wat betekent dat smeltend zee-ijs weinig verandert aan de gemiddelde temperatuur tijdens de Europese winters.”

Screen en collega’s trekken hun conclusies op basis van klimaatmodellen. Ze simuleerden met behulp van deze modellen het effect dat smeltend zee-ijs op de NAO en de temperaturen in Noord-Europa heeft. “Wetenschappers willen graag weten welke verstrekkende effecten het verlies van Arctisch zee-ijs heeft. Aan de ene kant laat dit onderzoek zien dat het verlies van zee-ijs invloed heeft op de Europese windpatronen. Maar aan de andere kant lijkt Arctisch zee-ijs geen temperatuurveranderingen in Europa te veroorzaken.”

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd