Snelle radioflitsen zijn – voor zover dat mogelijk is – zojuist nog mysterieuzer geworden

Astronomen spotten repeterende snelle radioflits in een spiraalvormig sterrenstelsel zoals het onze.

Als er vraagstukken zijn waar astronomen ’s nachts van wakker liggen, dan is de oorsprong van de snelle radioflits er ongetwijfeld eentje van. In 2012 werd er voor het eerst een snelle radioflits waargenomen en inmiddels zijn er al honderden gespot. Ondertussen is duidelijk dat deze mysterieuze extragalactische signalen grofweg in twee categorieën onder te verdelen zijn: snelle radioflitsen die maar één keertje acte de présence geven (niet-repeterend) en snelle radioflitsen die dat herhaaldelijk doen (repeterend).

Over snelle radioflitsen
Snelle radioflitsen zijn astrofysische fenomenen die heel kort optreden – hooguit enkele milliseconden – en waarbij een enorme hoeveelheid energie vrijkomt. Soms komt tijdens zo’n snelle radioflits zelfs meer energie vrij dan onze zon in duizenden jaren tijd genereert. In eerste instantie dachten onderzoekers dat deze radioflitsen ontstonden tijdens extreme, catastrofale gebeurtenissen, zoals de botsing tussen twee zware objecten. Maar die theorie werd ruw van tafel geveegd toen onderzoekers in 2015 voor het eerst een repeterende radioflits ontdekten.

Hoe de snelle radioflitsen ontstaan, is – zowel voor de repeterende als niet-repeterende exemplaren – tot op de dag van vandaag een raadsel. Even leken onderzoekers de oorsprong van de mysterieuze extragalactische signalen op het spoor te zijn toen ze er een paar jaar geleden in slaagden om de eerste repeterende snelle radioflits die werd waargenomen te lokaliseren. Deze bleek afkomstig te zijn uit een vrij extreem gebied in een dwergsterrenstelsel dat op een slordige 3 miljard lichtjaar afstand van de aarde staat. De waarnemingen wezen er voorzichtig op dat een extreem verschijnsel, zoals een neutronenster, aan de wieg van deze (repeterende) signalen kon staan. “De meervoudige flitsen die we van de eerste repeterende snelle radioflits hebben gezien, kwamen voort uit heel specifieke en extreme omstandigheden in een heel klein (dwerg)sterrenstelsel, vertelt onderzoeker Benito Marcote. “Die ontdekking vormde het eerste stukje van de puzzel, maar riep meer vragen op dan zij beantwoordde, zoals de vraag of er een fundamenteel verschil bestaat tussen repeterende en niet-repeterende snelle radioflitsen.”

Nieuwe wending
En nu neemt het mysterie een nieuwe wending. En wordt zo en passant mogelijk zelfs nog mysterieuzer. “Nu hebben we een tweede repeterende snelle radioflits gelokaliseerd, die onze eerdere ideeën over wat de bron van deze radioflitsen kan zijn weer in twijfel trekt,” aldus Marcote. De onderzoekers spotten de nieuwe repeterende snelle radioflits met behulp van telescopen van het European VLBI Network (kortweg EVN). In vijf uur tijd zagen de onderzoekers vier radioflitsen, die elk korter dan tweeduizendste van een seconde aanhielden. Vervolgonderzoek – met behulp van de Gemini North op Hawaii – stelden de onderzoekers vast dat deze radioflitsen niet afkomstig zijn uit een dwergsterrenstelsel, maar uit een spiraalstelsel dat op 500 miljoen lichtjaar afstand van de aarde staat. Heel specifiek lijkt de radioflits het levenslicht te zien in een gebied waar ook veel jonge sterren geboren worden.

Radicaal anders
“De gevonden locatie is compleet anders dan die van de eerder gelokaliseerde repeterende snelle radioflitsen, maar verschilt ook van alle andere onderzochte snelle radioflitsen,” stelt onderzoeker Kenzie Nimmo. “De verschillen tussen repeterende en niet-repeterende snelle radioflitsen zijn dus minder duidelijk en we denken nu dat deze verschijnselen niet gebonden zijn aan een specifiek type sterrenstelsel of omgeving. Het zou zomaar kunnen zijn dat snelle radioflitsen op een grote verscheidenheid aan locaties in het heelal kunnen optreden en alleen specifieke omstandigheden vereisen om waarneembaar te zijn.”

Deze nieuwe repeterende snelle radioflits lijkt op het eerste gezicht in plaats van duidelijkheid dus vooral voor meer verwarring te zorgen. Maar wellicht dat deze radioflits ons in de toekomst toch nog meer te bieden heeft. De onderzoekers wijzen erop dat het de dichtstbijzijnde snelle radioflits is die tot op heden is waargenomen. Dat betekent dat astronomen het mysterieuze verschijnsel gedetailleerder dan ooit kunnen gaan onderzoeken. “We hopen dat verder onderzoek duidelijk zal maken onder welke omstandigheden deze geheimzinnige flitsen ontstaan,” stelt onderzoeker Jason Hessels.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd