Bent u vaak moe en is uw dagelijkse schema in strijd met uw biologische klok? Dan loopt u een grotere kans op overgewicht.
Die conclusie trekken wetenschappers van de Ludwig-Maximilians-Universität München in het blad Current Biology. Ze bestudeerden het verband tussen de ‘sociale jetlag’ en overgewicht.
Sociale jetlag
Van een sociale jetlag is sprake als uw biologische klok en uw sociale klok niet gelijk opgaan en er sprake is van een ‘tijdsverschil’ van één uur of meer. Uw biologische klok houdt rekening met uw behoeften (bijvoorbeeld aan slaap en voedsel) en wordt sterk beïnvloed door daglicht. Dat verklaart bijvoorbeeld waarom het voor mensen lastiger is om midden in de winter, als het nog donker is, op te staan. Onze sociale klok houdt niet direct rekening met onze behoeften of de hoeveelheid daglicht, maar wordt geleid door onze verplichtingen. Bijvoorbeeld: om half negen op uw werk zijn of om half zes eten, omdat de kinderen om half zeven weer naar zwemles moeten. Steeds vaker blijken de sociale klok en biologische klok niet gelijk op te gaan en is er sprake van een sociale jetlag. “Onze studie suggereert dat tweederde van de bevolking in westerse samenlevingen te maken heeft met een discrepantie tussen hun interne klok en de eisen die gesteld worden door school en werk en activiteiten daarbuiten,” vertelt onderzoeker Till Roenneberg.
Overgewicht
Maar welke gevolgen heeft die sociale jetlag nu voor onze gezondheid? Uit eerdere onderzoeken bleek reeds dat de jetlag leidt tot een grotere kans op een hoge bloeddruk en kanker. Maar uit dit nieuwe onderzoek van Roenneberg en collega’s blijkt dat ook het risico op overgewicht door een sociale jetlag groeit. De onderzoekers verzamelden gegevens over het slaap- en waakritme van meer dan 130.000 mensen. Ook het gewicht en de lengte van de mensen werd vastgesteld. Uit het onderzoek blijkt dat mensen met een sociale jetlag aanzienlijk vaker last hebben van overgewicht.
Tegen de klok in leven
Het is dan ook heel goed mogelijk dat het groeiende aantal mensen met overgewicht in ieder geval deels te verklaren is door de sociale jetlag. De sociale jetlag is – net als de obesitasepidemie – een redelijk nieuw verschijnsel. Nog niet zo heel lang geleden stonden mensen op wanneer het licht werd en gingen ze slapen zodra het donker werd. Moderne technologieën (zoals bijvoorbeeld elektriciteit) zorgen ervoor dat we niet meer zo afhankelijk zijn van daglicht. Het resultaat: we staan elke ochtend op vaste tijden op en laten ons hierbij leiden door onze sociale klok in plaats van onze biologische klok. We leven als het ware ‘tegen de klok in’, zo schrijven de onderzoekers in hun paper.
Tijdsverschil groeit
De resultaten zijn verontrustend. Overgewicht brengt namelijk weer een flink aantal andere gezondheidsproblemen met zich mee. Diabetes, een hoge bloeddruk, depressie en hart- en vaatziekten bijvoorbeeld. Bovendien lijkt de sociale jetlag alleen maar omvangrijker te worden. Het ‘tijdsverschil’ groeit.
Het debat over onze biologische klok versus de sociale klok is niet helemaal nieuw en laait elk jaar zo rond de invoering van de zomertijd weer op. Terecht, zo stellen de onderzoekers. “Onze resultaten zouden in het voortdurende debat over de zin van de zomertijd moeten worden meegenomen,” vindt Roenneberg. “Net als de school- en werktijden verstoort de zomertijd onze biologische klok en onderwerpt ons aan een grotere sociale jetlag, met alle consequenties van dien.”
