In hun brein is een opeenstapeling van eiwitten ontdekt die bij mensen geassocieerd wordt met hersenbeschadiging.
Spechten timmeren met hun snavel hard op de stammen van bomen. Daarbij ondergaan ze krachten die zo’n veertien keer groter zijn dan de krachten die bij ons mensen resulteren in een hersenbeschadiging. Geen wonder dat onderzoekers tijdens het ontwikkelen van hoofdbescherming voor mensen naar spechten kijken. Maar is dat eigenlijk wel zo’n goed idee? Nieuw onderzoek toont namelijk aan dat in het brein van spechten sprake is van een opeenstapeling van een eiwit – tau genaamd – dat bij mensen geassocieerd wordt met hersenbeschadigingen.
Telefoonlijn
“De basiscellen in het brein zijn neuronen, dat zijn de cellichamen en de axonen, dat zijn als het ware de telefoonlijnen die de communicatie tussen de neuronen verzorgen,” legt onderzoeker George Farah. “De tau-eiwitten wikkelen zich rond de telefoonlijnen, waardoor ze beschermd en stabiel blijven, maar tegelijkertijd flexibel zijn.” De tau-eiwitten hebben dus een duidelijke functie in het brein. Maar té veel van deze eiwitten is een probleem, omdat het de communicatie tussen neuronen kan verstoren. “Wanneer het brein beschadigd is, verstoort tau de zenuwfunctie: de cognitieve, emotionele en motorische functies kunnen worden aangetast.”
Extra tau
En nu moeten onderzoekers dus concluderen dat in het brein van spechten sprake is van een opeenstapeling van dit eiwit. Ze baseren zich op een onderzoek onder spechten die deel uitmaken van museumcollecties. Ze verwijderden het brein van deze spechten en bestudeerden het. Ook vergeleken ze het met het brein van merels. De resultaten zijn duidelijk: in het brein van de spechten hadden zich aanzienlijk veel meer tau-eiwitten opgestapeld dan in het brein van de merels. “Er is extra tau aanwezig in het brein van spechten en eerder onderzoek heeft uitgewezen dat dat wijst op een hersenbeschadiging,” stelt Farah.
Bescherming?
Maar hebben de spechten hun brein echt beschadigd? Dat weten de onderzoekers zo net nog niet. “De eerste spechten ontstonden zo’n 25 miljoen jaar geleden: deze vogels zijn er dus al heel lang,” vertelt onderzoeker Peter Cummings. “Als timmeren zou leiden tot hersenbeschadiging, waarom zien we dit gedrag dan nog steeds?” Hij sluit dan ook niet uit dat de tau-eiwitten in het brein van spechten dienst doen als bescherming en helemaal niet wijzen op een gezondheidsprobleem.
Er is dus iets gaande in het brein van spechten, maar onduidelijk is nog wat dat voor de gezondheid van de specht betekent. Vervolgonderzoek zal dat uit moeten wijzen. En dat kan – ongeacht de uitslag ervan – heel interessant zijn voor ons mensen. “Als de opeenstapeling van tau een beschermende aanpassing is, kunnen we er misschien wel iets van leren om mensen met een neurodegeneratieve aandoening te helpen.”
