De elektrische velden stellen de spinnen in staat om te ‘vliegen’.
Spinnen kunnen zich over grote afstanden verplaatsen door een draad te weven die door de wind wordt meegevoerd en daar vervolgens aan te gaan hangen. Men noemt dat ook wel ballooning. Aangenomen werd dat deze aanpak wind en/of thermiek vereiste. Maar in een nieuwe studie tonen onderzoekers aan dat spinnen ook kunnen ‘vliegen’ zonder luchtverplaatsing en wel door handig gebruik te maken van elektrische velden. “We weten nog niet of elektrische velden nodig zijn om een spin te laten vliegen,” benadrukt onderzoeker Erica Morley. “We weten nu echter wel dat ze afdoende zijn.”
Experiment
Het idee dat atmosferische elektrische velden door spinnen gebruikt kunnen worden om zich te verplaatsen, is niet nieuw. Sterker nog: het idee circuleert al een paar eeuwen. Maar het was nog nooit echt getest. Morley en collega’s brengen daar nu verandering in. Ze verzamelden wat baldakijnspinnen en experimenteerden daarmee in het lab. Die locatie stelde de onderzoekers in staat om de omstandigheden waarin de spinnen verkeerden, te controleren. Zo konden ze er bijvoorbeeld gemakkelijk voor zorgen dat er geen sprake was van luchtverplaatsing en een elektrisch veld met een bepaalde sterkte genereren.
Atmosferische elektrische velden zijn er altijd en ontstaan door onweersbuien. De kracht van die elektrische velden varieert. Als het onbewolkt is, is luchtelektriciteit bijvoorbeeld minder indrukwekkend dan wanneer het stormt. Tijdens de experimenten werkten de onderzoekers met elektrische velden die net zo krachtig waren als de elektrische velden die in de atmosfeer voorkomen.
Detectie
Het experiment levert een aantal interessante bevindingen op. Zodra de onderzoekers een elektrisch veld genereerden, nam het aantal spinnen dat ging ‘vliegen’ enorm toe. Het bevestigt dat spinnen in staat zijn atmosferische elektrische velden te detecteren en dat ze er ook op reageren door aan ballooning te gaan doen. De onderzoekers denken ook wel te weten hoe de spinnen een elektrisch veld waarnemen. Ze ontdekten namelijk dat haren op het exoskelet van de spinnen in reactie op elektrische velden bewogen.
Naar beneden
De onderzoekers keken ook wat er gebeurde wanneer ze de elektrische velden uitzetten zodra de spinnen in de lucht hingen. In dat geval bleken ze vrijwel onmiddellijk naar beneden te bewegen. Op basis van het onderzoek kunnen de wetenschappers twee conclusies trekken. De aanwezigheid van krachtige elektrische velden zet spinnen aan tot vliegen en de elektrische velden voorzien spinnen – zelfs in afwezigheid van luchtverplaatsing – van liftkracht.
De nieuwe inzichten kunnen helpen verklaren waarom er dagen zijn waarop duizenden spinnen het luchtruim kiezen, maar er ook dagen zijn waarop geen enkele spin dat doet. Mogelijk kunnen wetenschappers op basis van dit onderzoek dan ook beter voorspellen wanneer spinnen – maar ook andere soorten die aan ballooning doen, denk aan rupsen – gaan vliegen. Het onderzoek roept echter ook vragen op. Zo willen de onderzoekers graag nog helder krijgen hoe groot de rol van de wind en hoe groot de rol van elektrische velden is. Daarnaast zouden de onderzoekers ook de eigenschappen van de zijde die gebruikt wordt om te vliegen, willen blootleggen.
