Sporen van leven op Jupiters maan Europa lijken tóch binnen handbereik

Ze bevinden zich op sommige plekken mogelijk maar 1 centimeter onder het oppervlak.

Van een afstandje bezien lijkt Jupiters maan Europa weinig gastvrij. De maan is namelijk bedekt met een ijskorst. Maar onderzoek suggereert dat onder die ijskorst een vloeibare oceaan te vinden is. En in die oceaan zou leven kunnen ontstaan en – doordat de ijskorst het beschermt tegen de gevaarlijke straling waarmee Europa continu gebombardeerd wordt – kunnen gedijen. Volgens velen is de ijzige maan dan ook één van de beste plekken om op zoek te gaan naar buitenaards leven.

Straling
Maar de zoektocht naar eventuele sporen van leven wordt waarschijnlijk enorm bemoeilijkt door de straling – afkomstig van Jupiter – waarmee Europa gebombardeerd wordt. Die straling zou namelijk alle sporen van leven en levensvormen die zich te dicht aan het oppervlak van Europa wagen, vernietigen of in ieder geval zodanig veranderen dat ze niet meer representatief zijn voor wat er in de ondergrondse oceaan gebeurt. Men neemt dan ook aan dat we in de zoektocht naar leven op Europa een lander nodig hebben die heel diep – zeker enkele meters – in de keiharde ijskorst van Europa moet boren. En zo’n lander kunnen we op dit moment niet bouwen.

Op de maan Europa bevinden zich geisers die materiaal afkomstig uit de ondergrondse oceaan aan het oppervlak kunnen brengen. Aangenomen werd dat biologisch materiaal dat aan het oppervlak komt gedoemd is om door straling vernietigd of veranderd te worden. Maar nu blijkt dus dat biologisch materiaal op sommige plekken stand kan houden als het slechts door enkele centimeters afzetting bedekt wordt. Afbeelding: NASA / JPL-Caltech.

Nieuw onderzoek
Kortom: sporen van leven op de maan Europa leken buiten handbereik. Léken. Want in een nieuw paper – verschenen in het blad Nature Astronomy – maken onderzoekers bekend dat Europa niet overal even sterk door straling gegeseld wordt. Het betekent heel concreet dat er plekken zijn waar eventueel biologisch materiaal zich net onder het oppervlak kan ophouden.

Galileo en Voyager 1
Onderzoekers trekken die conclusie op basis van data verzameld door Galileo – een sonde die twee decennia geleden langs Europa scheerde – en metingen van Voyager 1. De gegevens onthullen dat de straling die Europa te verduren krijgt, van plek tot plek verschilt. Rond de evenaar is de straling het heftigst, maar deze neemt naar de polen toe af. De onderzoekers zochten ook uit welke impact de straling op biologisch materiaal heeft. Daartoe bombardeerden ze aminozuren – de bouwblokken voor eiwitten – met verschillende doses straling die overeenkomen met de doses straling die verschillende delen van Europa te verduren krijgen. Hieruit blijkt dat aminozuren in gebieden rond de evenaar tot een diepte van zo’n 10 tot 20 centimeter onder het oppervlak kunnen standhouden. Op hoger gelegen breedtes – waar de straling minder heftig is – zouden ze zelfs tot 1 centimeter onder het oppervlak gedurende 10 miljoen jaar intact kunnen blijven.

Kunnen we ook levende aliens vinden?
Stel dat de geisers ook eencellige aliens de lucht in slingeren en aan het oppervlak brengen, alwaar ze onder een paar centimeter afzetting bedekt worden. Kunnen ze dan standhouden en door toekomstige Europa-landers worden opgespoord? Dat lijkt een brug te ver, zo schrijft onderzoeker John F. Cooper in een reactie op het paper in Nature Astronomy. Daarvoor is de straling ook op enkele centimeters onder het oppervlak van de maan te heftig.

Toekomstige Europa-landers hoeven – zolang ze maar op de juiste plek aan het werk gaan – dan ook niet zo diep te boren als eerder werd gedacht. Het is goed nieuws. Zeker nu er plannen liggen voor een missie naar Europa. NASA hoopt na 2020 de Europa Clipper te lanceren. De sonde zal onderzoek gaan doen naar Europa en geschikte landingsplekken voor een toekomstige lander identificeren. De sonde zal in totaal 45 keer langs Europa scheren, en daarbij ook herhaaldelijk over gebieden vliegen die relatief weinig straling opvangen en dus met name interessant kunnen zijn als landingsplaats voor toekomstige missies.

Bronmateriaal

"Radiation Maps of Jupiter’s Moon Europa: Key to Future Missions" - NASA

Afbeelding bovenaan dit artikel: NASA / JPL-Caltech / SETI Institute

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd