Er is weer hoop! Komeet ISON lijkt voorzichtig teken van leven af te geven

ison

Tegen alle verwachtingen in, komen astronomen nu met voorzichtig goed nieuws omtrent komeet ISON. Er lijkt namelijk toch nog een kansje te zijn dat de komeet de ontmoeting met de zon – die gisterenavond plaatsvond – overleefd heeft.

Gisterenavond zagen duizenden mensen live hoe komeet ISON in de zonneatmosfeer verdween. Gespannen wachtten we af. Zou de komeet straks weer uit de atmosfeer komen zetten en bewijzen dat hij de hitte en straling van de zon de baas was? Uren verstreken en hoe astronomen ook naar de beelden van diverse zonneobservatoria tuurden: geen ISON. Al snel werd er dan ook voorzichtig geconcludeerd dat de komeet de ontmoeting met de zon niet overleefd had.

Stoffig staartje
Maar die conclusie krijgt een staartje (letterlijk!). Een klein uurtje nadat NASA met die woorden een live-uitzending omtrent de komeet afsloot, kwam ESA met het nieuws toch een glimp van de komeet – of beter gezegd van de staart – te hebben opgevangen. Op beelden van SOHO is te zien hoe een streep stof uit de zonneatmosfeer komt zetten en wel op een plek waar we gehoopt hadden de kern van ISON aan te kunnen treffen. “Het lijkt erop dat een deel van ISON’s staart het overleefd heeft, maar we zien geen kern,” meldt ESA op Twitter.

De stofstaart lijkt de ontmoeting met de zon overleefd te hebben. Afbeelding: NASA.
De stofstaart lijkt de ontmoeting met de zon overleefd te hebben. Afbeelding: NASA.

SOHO
Inmiddels zijn we alweer een aantal uren verder en druppelen steeds meer beelden van ISON’s kamikaze-actie binnen. Bijvoorbeeld onderstaande beelden van het Solar and Heliospheric Observatory (SOHO). Hierop is te zien hoe ISON de zon nadert en er daarna toch weer iets uit de zonneatmosfeer komt zetten.

Optimisme
Maar wat moeten we nu van deze beelden maken? Wetenschapper Karl Battams is voorzichtig optimistisch. “In de laatste LASCO C3-beelden (van SOHO, red.) zien we iets wat geleidelijk aan helderder begint te worden.” Het lijkt om een komeet te gaan. Heeft ISON de ontmoeting met de zon dan toch overleefd? Het zou zomaar kunnen. En Battams en zijn collega’s hebben zelfs al een hypothese omtrent wat er nu precies gebeurd is. “Toen komeet ISON richting de zon bewoog, begon deze uit elkaar te vallen. De komeet verloor geen gigantische fragmenten, maar wel een heleboel redelijk grote stukken.” Ook gaf de komeet veel stof af. “In de vorm van een lange, dunne staart. Toen ISON in de zonneatmosfeer verdween, bleef deze uit elkaar vallen en verdampen en verloor deze de atmosfeer rondom de kern en de staart, net zoals komeet Lovejoy dat in 2011 deed. Wat daarna weer tevoorschijn kwam, was een kleine, maar mogelijk toch ietwat samenhangende kern die nog steeds stof en gas afgeeft. In essentie komt de staart van ISON terug, net zoals de staart van Lovejoy dat deed.” Samenvattend: “Het lijkt erop dat in ieder geval een klein deel van ISON heel is gebleven en actief materiaal afgeeft.”

Lovejoy

Komeet Lovejoy ontmoette de zon in december 2011. Alle astronomen waren ervan overtuigd dat deze zijn dood tegemoet rende, maar tegen alle verwachtingen in overleefde Lovejoy zijn scheervlucht langs de zon (op een afstand van slechts 140.000 kilometer!).

Onzekerheid
Als ISON – of een stukje ervan – de ontmoeting met de zon inderdaad overleefd heeft, wat gaat er dan nu gebeuren? Daarover kan Battams kort zijn. Hij heeft geen idee. “We hebben geen idee hoe groot de kern – als er al sprake is van een kern – is. En als er een kern is, is het nog te vroeg om te stellen hoelang deze nog in staat is om te overleven. En als de kern het meer dan een paar dagen uithoudt, is het nog te vroeg om te vertellen of deze komeet aan de nachthemel zichtbaar zal zijn. En als deze aan de nachthemel zichtbaar is, is het nog te vroeg om te stellen hoe helder deze zal zijn.”

En daarmee herleeft de hoop en wordt het opeens weer spannend. De komende dagen zal moeten blijken of het optimisme van Battams gegrond is. “Dit verhaal is nog niet af.”

Bronmateriaal

"Schrödinger's Comet" - ISONCampaign.org
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door Adam Block / Mount Lemmon SkyCenter / University of Arizona.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd