Zijn wij in staat om straks onze zelfrijdende auto te bewaken?

In de verre toekomst kunnen zelfrijdende auto’s ons zonder problemen van A naar B brengen. Maar de overgangsperiode gaat lastig worden. De bestuurdersrol verandert van ‘in control’ naar die van supervisor. Kunnen we dit wel aan?

Docent Jasper van Kuijk van TU Delft fileerde onlangs denkfouten in hedendaags ontwerp op Scientias.nl en noemde de bijna-zelfrijdende auto een ‘mislukt’ ontwerp. “De komende vijf jaar kan de auto op sommige stukken al helemaal zelf rijden, alleen moet de mens wel de omgeving in de gaten houden en ingrijpen als de machine er niet meer uit komt”, zegt Van Kuijk. “Als je alleen maar toezicht moet houden op je auto en niks anders mag doen verveel je je kapot. En een dergelijke saaie situatie is ook nog potentieel dodelijk omdat je dan als bestuurder in een staat van onderstimulans komt, waardoor je minder alert bent als er ineens wel een situatie opdoemt waarin je in moet grijpen. Vanuit het niets een crisis op moeten lossen is moeilijk.”

Niet langer actief
Dit bevestigt promovendus Arie Paul van den Beukel van de Universiteit Twente. “Die situatie wordt moeilijker dan vroeger”, verwacht Van den Beukel. “Je bent namelijk minder bij de rijtaak betrokken en hebt je handen niet meer aan het stuur. Bestuurders hebben later in de gaten wat er aan de hand is. Je begrip van de wegsituatie wordt minder omdat je niet meer actief met rijden bezig bent. In penibele omstandigheden kan zoiets net die kritische fractie van een seconde schelen.”

Er zijn momenten dat een (bijna-)zelfrijdende auto het even niet meer weet. Bijvoorbeeld wanneer de wegbelijning te vaag is of als je als bestuurder een besneeuwd gebied betreedt. Dan moet jij het roer overnemen. Maar wie weet blader je op dat moment door je favoriete ochtendkrant en ben jij je niet bewust van de kritieke situatie die ontstaat.

Experiment
Het is zeer aannemelijk dat we de komende decennia massaal overstappen van de ‘domme’ auto naar de zelfrijdende auto. Maar tijdens deze overgangsfase moeten er oplossingen bedacht worden om te voorkomen dat een bestuurder in een staat van onderstimulans komt. Van den Beukel experimenteerde met LED-verlichte randen in de rijsimulator op de universiteit. Veertig proefpersonen werkten aan het experiment mee. Wanneer er sprake is van een gevaarlijke situatie – bijvoorbeeld wanneer een wegpiraat rechts met hoge snelheid invoegt – is er pulserend, rood licht rondom de rechterruit te zien.

Smartphone uit
Van den Beukel: “Één van de dingen die je mogelijk verwacht, is dat je wat anders kan doen tijdens het autorijden, zoals je smartphone gebruiken. Ik wil kijken of we direct rondom het stuur smartphone-info kunnen aanbieden, maar dan wel gefilterd. Heeft de rijtaak meer aandacht nodig, dan neemt de auto die info weg. Wat mij betreft gaan we toe naar een betere samenwerking tussen bestuurder, voertuig en autopiloot. Dat is echt nodig om de gewenste voordelen van méér comfort en veiligheid tijdens automatisch rijden te behalen.”

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd