Ster met recordbrekend oude stofschijf ontdekt

Normaal gesproken gaat zo’n stofschijf hooguit zo’n 30 miljoen jaar mee, maar deze schijf is al 45 miljoen jaar oud!

We zien het vaak rond jonge sterren: een gas- en stofschijf. Materiaal in de schijf botst op elkaar en klontert samen en kan zo planeten vormen.

Oud
Astronomen hebben nu – met behulp van het publiek – een rode dwerg ontdekt die ook zo’n stof- en gasschijf bezit. Maar wat deze rode dwerg zo bijzonder maakt, is dat deze zijn stofschijf zo lang heeft weten vast te houden. “Dit soort schijven verdwijnen meestal binnen 30 miljoen jaar,” vertelt onderzoeker Steven Silverberg. Maar er zijn sterke aanwijzingen dat deze ster – en dus ook de schijf eromheen – al veel ouder is: zo’n 45 miljoen jaar.

Leeftijd
Het vaststellen van de leeftijd van een ster is doorgaans vrij lastig. Maar deze rode dwerg lijkt tot een groep sterren te behoren die allemaal ongeveer even oud zijn. En dat maakte het vaststellen van de leeftijd van de ster een stuk gemakkelijker. “Meer observaties zijn nodig om te bepalen of de ster werkelijk zo oud is als we denken,” vertelt onderzoeker Jonathan Gagné.

Planeten
Grote vraag is natuurlijk of er in de stofschijf rond de oude ster ook daadwerkelijk planeten aan het ontstaan zijn. Het zou zeker kunnen. De meeste exoplaneten die tot op heden zijn aangetroffen zijn voortgekomen uit een schijf zoals we die nu rond deze rode dwerg zien. Daar komt nog eens bij dat deze ster qua type vergelijkbaar is met de ster die het dichts bij de aarde staat – Proxima Centauri – en waarvan onlangs werd aangetoond dat deze eveneens een planeet bezit.

De ontdekking van deze ster en stofschijf vloeit voort uit het Disk Detective-project. Dit project is gericht op de ontdekking van nieuwe stof- en gasschijven rond jonge sterren en put uit gegevens verzameld door onder meer de Wide-field Infrared Survey Explorer (WISE). Nu is het natuurlijk onbegonnen werk voor een handvol onderzoekers om al die gegevens door te spitten en dus deden ze een beroep op het publiek. Met succes, want sinds januari 2014 zijn al zo’n 30.000 mensen in de gegevens gedoken. “Zonder hun hulp zouden we dit object nooit gevonden hebben,” stelt onderzoeker Marc Kuchner. “De WISE-missie alleen al spotte 747 miljoen objecten, waarvan enkele duizenden naar verwachting een stofschijf bezitten.”

Bronmateriaal

"Found: oldest known planet-forming disk" - Carnegie Institution for Science
De afbeelding bovenaan dit artikel is gemaakt door Jonathan Holden / Disk Detective.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd