Sterrenstelsel M87 slingert sterrenhoop de ruimte in

sterrenhoop-vluchtend

In ons melkwegstelsel worden met enige regelmaat sterren weggeslingerd. Maar hele groepen sterren? Dat is een ander verhaal. Wetenschappers hebben een bolvormige sterrenhoop gevonden in sterrenstelsel M87, die met een snelheid van meer dan drie miljoen kilometer per uur op ons afstevent.

Wat is een bolvormige sterrenhoop?

Bolvormige sterrenhopen zijn zeer dichte groepen sterren. De hopen bevatten doorgaans zeer oude sterren: bijna 95 procent van alle bolvormige sterrenhopen ontstond binnen één tot twee miljard jaar na het ontstaan van het universum.

Een snelheid van ruim drie miljoen kilometer per uur is extreem. Ter vergelijking: onze eigen zon vliegt met een snelheid van 800.000 kilometer per uur om het centrum van de Melkweg. Eén op de miljard sterren reist minstens drie keer sneller dan onze zon. Dit is snel genoeg om een sterrenstelsel te verlaten.

“Dit is de eerste keer dat we een vluchtend sterrencluster ontdekken”, vertelt Nelson Caldwell van het Harvard-Smithsonian Centrum voor Astrofysica. Hij is de hoofdauteur van het paper, dat gepubliceerd wordt in The Astrophysical Journal Letters en tevens online beschikbaar is.

Omega Centauri is één van de bekendste bolvormige sterrenhopen in onze Melkweg. Bekijk de mooiste foto's van Omega Centauri.
Omega Centauri is één van de bekendste bolvormige sterrenhopen in onze Melkweg. Bekijk de mooiste foto’s van Omega Centauri.
Extreem snelle bolvormige sterrenhoop
Het bolvormige sterrenhoop wordt HVGC-1 genoemd. HVGC staat voor ‘hypervelocity globular cluster’ of – in het Nederlands – ‘extreem snelle bolvormige sterrenhoop’. U vraagt zich wellicht af waarom we zo’n extreem snelle bolvormige sterrenhoop wel aantreffen in M87 en niet in ons eigen sterrenstelsel. Zo gek is dat niet. Ons Melkwegstelsel heeft slechts 150 bolvormige sterrenhopen, terwijl Virgo A (M87) naar schatting 4.000 tot 15.000 bolhopen huisvest.

Wetenschappers hebben het Hectospec-instrument van de MMT-telescoop in Arizona gebruikt om honderden bolvormige sterrenhopen te onderzoeken. Een computer analyseerde de gegevens en berekende per cluster de snelheid. HVGC-1 was het meest opvallende resultaat met een extreem hoge snelheid. “We hadden niet verwacht dat dit cluster zo snel zou bewegen”, vertelt onderzoeker Jay Strader van de staatsuniversiteit van Michigan.

Hoe komt dit?
Het is nog niet duidelijk hoe het komt dat HVGC-1 uit het sterrenstelsel wordt geworpen. Mogelijk heeft het iets te maken met de twee supermassieve zwarte gaten in het centrum van M87. Wellicht kwam HVGC-1 iets te dicht bij dit duo in de buurt, waardoor de sterrenhoop een flinke slinger kreeg. Tijdens dit proces verloor de sterrenhoop veel sterren, maar de kern van de bolhoop bleef grotendeels intact.

Bronmateriaal

"Entire Star Cluster Thrown Out of its Galaxy" - Harvard-Smithsonian Centrum voor Astrofysica

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd