Stofje in rode wijn houdt de spieren en botten van astronauten sterk

Alvast één probleem opgelost voor toekomstige bemande missies naar Mars!

Met de huidige technologie zou het zo’n 9 maanden kosten om met een bemand vaartuig naar de rode planeet af te reizen. Ons lichaam is echter niet gemaakt voor zo’n onderneming naar Mars. Als we één ding geleerd hebben van de bemande missies naar het ISS, dan is het wel dat je spieren en botten er niet op vooruitgaan. Onderzoekers proberen dan ook met oplossingen te komen om ervoor te zorgen dat astronauten toch de eindstreep halen. En misschien zit het geheim ‘m wel in… rode wijn.

Verslapping
Het heelal heeft een behoorlijke aanslag op onze spieren en botten. Dit heeft te maken met de zwaartekracht (of beter gezegd: een gebrek daaraan). Hier op aarde moeten onze spieren hard werken om op te boksen tegen de zwaartekracht. Maar in de ruimte – waar de zwaartekracht zeer beperkt is – hoeft dat niet. Het resultaat: de spieren verslappen. Gewicht dragende spieren krijgen het meeste te verduren, zoals de scholspier in het onderbeen. “Na slechts drie weken in de ruimte krimpt deze spier met een derde,” zegt hoofdauteur van de studie Marie Mortreux. Daarnaast heeft een gebrek aan zwaartekracht ook een enorme impact op de botten: die verliezen langzaam maar zeker massa, waardoor de kans op botbreuken toeneemt. En het laatste wat je als Marskolonist wilt, is tijdens die eerste wandeling op Mars door je benen zakken en een been breken.

Resveratrol zit onder andere verwerkt in rode wijn. Afbeelding: Lefteris kallergis van Unsplash

Resveratrol
Onderzoekers zijn dan ook op zoek naar methoden om de kracht in spieren en botten tijdens lange ruimtereizen te behouden. “Je dieet kan daarbij cruciaal zijn,” betoogt Mortreux. “Vooral omdat astronauten die naar Mars reizen geen toegang zullen hebben tot de fitnessapparaten die op het ISS aanwezig zijn.” Een goede kandidaat is resveratrol: een stofje dat in diverse plantensoorten voorkomt, in bosbessen en in de schil van blauwe druiven. De meeste mensen kennen het stofje waarschijnlijk als ingrediënt in rode wijn. Dat resveratrol een waar wonderstofje is weten onderzoekers al langer. “In het verleden is het stofje uitgebreid bestudeerd en onderzoek heeft aangetoond dat het een sterk antioxidant is,” vertelt Mortreux aan Scientias.nl. “Ook heeft het ontstekingsremmende eigenschappen en zou het de kans op diabetes verkleinen.”

Ratten
Maar nu blijkt dat resveratrol ook bij uitstek geschikt is om sterke spieren en botten te behouden. In een experiment werden ratten uitgerust met een harnas en vervolgens aan een ketting in hun kooi opgehangen om op die manier de zwaartekracht van Mars na te bootsen. Vervolgens kreeg de helft van de ratten zo’n 150 milligram resveratrol aan het water toegevoegd. De overige ratten kregen alleen water. Elke week maten de onderzoekers de kuitomtrek en bekeken ze de grip van de pootjes, na twee weken werden ook de kuitspieren grondig bestudeerd.

Resultaat
Zoals verwacht verzwakten de spieren van de ratten die geen resveratrol toegediend hadden gekregen. Deze ratten verloren hun grip, hadden een kleinere kuitomtrek, een lager spiergewicht en tragere spiertrekkingen. De ratten die wel resveratrol hadden gekregen waren er een stuk beter aan toe. Zo hadden zij de volledig kracht in hun voor- en achterpootjes behouden. De spiermassa van de scholspier en de Musculus gastrocnemius in de kuiten was onaangetast. “Alleen de kuitomtrek bleef niet gelijk,” licht Mortreux toe. “Dit hadden we ook wel verwacht, omdat resveratrol geen invloed heeft op de voedselinname of het lichaamsgewicht. Wel behielden ze hun grip en zagen we na twee weken een significante toename in spiergewicht en in de grootte van de spiervezels.”

Gezondheidsproblemen
Naar de rode planeet afreizen gaat een behoorlijke onderneming worden, die niet zonder slag of stoot zal gaan. Maar waar moeten de eerste Marskolonisten zich dan heel concreet op voorbereiden? Lees hier meer over de vijf gezondheidsrisico’s die de eerste Marskolonisten te wachten staan.

Hoeveelheid
Volgens de onderzoekers zou een dagelijkse dosis resveratrol ook kunnen helpen om de spiermassa en kracht van astronauten te behouden. “We denken dat ongeveer 1440 milligram per dag voldoende zou zijn voor een persoon van 60 kilogram,” vertelt Mortreux desgevraagd. “Resveratrol is zonder recept verkrijgbaar en wordt ook wel als voedingssupplement aangeboden. Meestal wordt het geleverd in tabletten van 500 tot 1000 milligram. Wat wij aandragen ligt binnen het normale bereik van wat geoorloofd is voor menselijk gebruik.” Ook zitten er volgens de onderzoeker geen nadelige effecten aan het innemen van grotere hoeveelheden resveratrol. “Studies hebben aangetoond dat een dosis van vijf keer hoger dan wat wij hebben getest nog veilig is voor consumptie en geen bijwerkingen heeft.”

De studie benadrukt de voordelen van resveratrol. Zo toont het aan dat het de bot- en spiermassa in gewichtsloze omgevingen – zoals op Mars – kan behouden. “Bovendien is resveratrol op dit moment al beschikbaar en is er een kleine kans dat het verkeerd reageert met andere medicijnen of supplementen die astronauten tijdens hun reis innemen,” bepleit Mortreux. Maar of het uiteindelijk ook dit stofje gaat worden dat astronauten straks op zak meedragen, valt nog te bezien. “Ook andere supplementen kunnen effectief zijn,” gaat Mortreux verder. “Zo worden bijvoorbeeld ook gedroogde pruimen onderzocht.” Wel lijkt de klemtoon te liggen op nutraceutische middelen. “Dat komt omdat zij van nature al voorkomen een meer holistisch effect lijken te hebben.” Het plan is nu om de onderliggende mechanismen van resveratrol in toekomstige experimenten verder te onderzoeken. En dan kunnen toekomstige Marskolonisten zich zonder zorgen aan die eerste stap op de rode planeet wagen.

Bronmateriaal

"Red wine’s resveratrol could help Mars explorers stay strong" - Frontiers

Interview met Marie Mortreux

Afbeelding bovenaan dit artikel: unsplash-logoNiketh Vellanki

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd