Stofwolken saboteren galactische vuurwerkshow

gammaflits

Gammaflitsen zijn de grootste explosies in het heelal. Ze ontstaan bij botsingen van extreem zware objecten (bijv. een neutronenster en een zwart gat) of bij de ineenstorting van extreem zware sterren (zogenoemde hypernova-explosies). In een paar seconden tijd komt er evenveel energie vrij als de zon in haar tien miljard jaar durende leven zal produceren. Waarnemingen met de ALMA-interferometer laten zien dat er meer stof dan verwacht vrijkomt bij een gammaflits. Dit gas kan de vuurwerkshow saboteren.

Youp van ‘t Hek geeft zijn beste optreden ooit. Hij loopt naar voren op het podium om die ene fantastische grap te vertellen, maar voordat hij de zin uitspreekt gooit iemand het rode doek al dicht. Vervelend. Dit maakt een donkere gammaflits ook mee. Kort na de uitbarsting is de gammaflits niet meer zichtbaar, omdat wolken stof de straling absorberen. Het galactische vuurwerk stopt te vroeg.

Wist u dat…

…een gammaflits mogelijk de middeleeuwse aarde bombardeerde?

Wetenschappers gebruikten de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array om twee langere gammaflitsen op een afstand van 4,3 miljard en 6,9 miljard lichtjaar bij de aarde vandaan te observeren. Dankzij de hoge gevoeligheid van ALMA slaagden zij hier in. De onderzoekers zagen opvallend veel stof. “We hadden niet verwacht dat gammaflitsen zouden optreden in zo’n stofrijke omgeving”, vertelt Bunyo Hatsukade van het Nationaal Astronomisch observatorium van Japan. “Dat is een teken dat de gammaflits plaatsvond in een omgeving die heel anders is dan een doorsnee stervormingsgebied.” Mogelijk veranderen zware sterren de omgeving in hun stervormingsgebied al vóór hun explosie.

De onderzoekers denken dat stof beter bestand is tegen ultraviolette straling dan moleculair gas. Dit is de reden waarom moleculair gas in de omgeving van jonge sterren niet lang standhoudt en stof wel. Wanneer de jonge sterren oud zijn en ineenstorten (gammaflits), bevindt het stof zich nog steeds in het gebied.

De foto bovenaan dit artikel is een artistieke impressie van een gammaflits. De foto hieronder toont radiobeelden van de verdeling van moleculair gas (links) en stof (midden). Rechts is een opname in zichtbaar licht te zien, gemaakt door de Gemini North-telescoop. De kruis is de plek van de gammaflits.

alma2

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd