Zo’n 500 jaar voordat het Stonehenge zoals we dat vandaag de dag kennen tot stand kwam, werd de plek gebruikt om mensen die lid waren van elitaire families te begraven. Dat blijkt uit nieuw onderzoek. De studie maakt een einde aan diverse mysteries die Stonehenge omringen.
“Het eerste Stonehenge begon als een enorme begraafplaats,” vertelt onderzoeker Mike Parker Pearson. “Het originele monument was een grote cirkelvormige omsloten ruimte die 500 jaar voordat het Stonehenge dat we vandaag de dag kennen, werd gebouwd.” Parker Pearson en zijn collega’s trekken die conclusie nadat ze 63 lichamen die rondom Stonehenge begraven liggen, bestudeerden. Ze stellen dat deze mensen rond 3000 voor Christus hier begraven werden en dat de plek soms gemarkeerd werd met grote stenen.
Waarom daar?
Lang was onduidelijk waarom Stonehenge nu juist op deze plek werd gebouwd. Maar dit onderzoek schept ook daar wellicht meer duidelijkheid over. In het landschap bevinden zich een aantal richels die precies parallel lopen. Ze zijn waarschijnlijk in de IJstijd door toedoen van smeltwater ontstaan. Deze richels wijzen heel toevallig exact de plekken aan waar de zon op de dag van de winterwende ondergaat en waar de zon op de dag van de zomerwende opkomt. De oude inwoners van Groot-Brittannië moeten dat als een teken hebben gezien en daar hun doden ter ruste hebben gelegd. Later verrees het Stonehenge zoals we dat nu kennen, daar.
Verval
Zo’n twee eeuwen nadat Stonehenge verrees, raakte het in verval. En ook dat hebben onderzoekers nooit goed kunnen verklaren. Waarom lieten mensen dit machtige bouwwerk in de steek? Ook op die vraag kunnen de lichamen die veel eerder al rondom Stonehenge begraven werden ons een antwoord geven, denkt Parker Pearson. Niet zomaar iedereen werd daar namelijk ter ruste gelegd. Dat was alleen weggelegd voor mensen die een belangrijke rol speelden in de gemeenschap. En zij werden daar niet alleen ter ruste gelegd: er zijn ook resten van kinderen teruggevonden. Dat wijst erop dat ook hun familie hier werd begraven. Het benadrukt nog eens hoe belangrijk de oude inwoners van Groot-Brittannië de gemeenschap, het samenzijn in beginsel vonden en kan mogelijk verklaren waarom Stonehenge uiteindelijk verlaten werd. Rond dezelfde tijd waarin Stonehenge werd achtergelaten, deed de Klokbekercultuur zijn intrede in het gebied. Deze cultuur was individualistischer en zou een einde gemaakt hebben aan de gemeenschappelijke cultuur waarvoor het monument in beginsel was opgericht.
Ouder
Maar de onderzoekers ontdekten nog meer. “We ontdekten ook dat het tweede Stonehenge zo’n 200 jaar eerder dan gedacht werd gebouwd: rond 2500 voor Christus.” In die tijd moet Stonehenge ontzettend belangrijk zijn geweest. De onderzoekers bestudeerden resten van vee die in en rondom Stonehenge werden teruggevonden. In totaal zijn in het gebied zo’n 80.000 botten van dieren aangetroffen. Uit onderzoek blijkt dat de dieren in de winter geslacht werden: zo’n negen maanden nadat ze in de lente ter wereld kwamen. Dat wijst erop dat de winterwende (eind december) voor de oude inwoners van Groot-Brittannië het moment was om samen te komen. “Wat we ontdekt hebben, is dat mensen uit alle hoeken van Groot-Brittannië met hun dieren naar Stonehenge kwamen.” De onderzoekers schatten dat mogelijk een tiende van de complete bevolking van het eiland in die tijd Stonehenge bezocht. “Stonehenge was een monument dat het oude Groot-Brittannië samenbracht.”
“Onze resultaten herschrijven het verhaal omtrent Stonehenge,” meent Parker Pearson. “Wat we ontdekt hebben, is overtuigend bewijs dat Stonehenge ooit de mensen van Groot-Brittannië samenbracht, mensen van heinde en ver aantrok voor winter- en zonnewendes, maar ook dat lichamen en goederen in graven in en rondom Stonehenge ons een antwoord kunnen geven op de vraag waarom Stonehenge in verval raakte.”
