Een bemande trip naar Mars: het klinkt geweldig. Maar nieuw onderzoek toont aan dat het reisje wel eens veel gevaarlijker kan zijn dan gedacht. De straling waar astronauten aan worden blootgesteld is hoogstwaarschijnlijk namelijk vele malen hoger dan goed is voor een mens.
Met die slechte boodschap komt Marswagentje Curiosity aanzetten. De rover baseert zijn conclusies op metingen die hij tijdens zijn reis naar Mars deed. Die metingen vonden voor het eerst in een ruimtevaartuig plaats en geven dus een goed beeld van de gevaarlijke straling waar astronauten zelfs als ze in hun ruimtevaartuig blijven, mee te maken kunnen krijgen.
Twee soorten straling
De metingen laten zien dat de hoeveelheid straling waar astronauten tijdens een reis naar Mars aan worden blootgesteld hoogstwaarschijnlijk de grens van wat NASA goed acht voor een mens, overschrijden. Het gaat dan om twee soorten straling: kosmische straling (deeltjes die onder meer door supernova’s buiten ons zonnestelsel geproduceerd worden) en energetische deeltjes afkomstig van de zon.
Elke week een CT-scan
Experimenten hebben aangetoond dat blootstelling aan deze vormen van straling de kans op kanker vergroot. Welke risico’s de astronauten precies lopen? Blootstelling aan straling wordt gemeten in eenheden Sievert. Blootstelling aan een totale dosis van 1 Sv vergroot de kans op een dodelijke vorm van kanker met vijf procent. NASA wil de vergrote kans op kanker onder de drie procent houden. Nu blijkt uit de metingen dat Curiosity tijdens zijn reis naar Mars gemiddeld blootgesteld werd aan 1,8 milliSieverts kosmische straling per dag. Slechts vijf procent van de straling die Curiosity opving, was afkomstig van de zon. Dat komt doordat de zon in die periode inactief was en Curiosity over een stevig schild beschikt dat de rover tegen de straling beschermde. Kort gezegd komt het op het volgende neer: als mensen net zo lang over de reis naar Mars doen als Curiosity dan zullen ze gedurende hun complete reis aan meer straling worden blootgesteld dan goed voor ze is. “Als we het over zo’n opgebouwde dosis hebben, kun je het vergelijken met een volledige CT-scan die je elke vijf of zes dagen krijgt,” legt onderzoeker Cary Zeitlin uit.
Ambitie
Het onderzoek is van cruciaal belang voor de ambities van NASA. “Terwijl deze natie ernaar streeft om op korte termijn naar een planetoïde of Mars te gaan, proberen wij elk probleem dat de natuur opwerpt als het gaat om de veiligheid van astronauten, op te lossen,” vertelt onderzoeker William Gerstenmaier. “We leren in het internationale ruimtestation elke dag meer over hoe het menselijk lichaam zich aanpast aan de ruimte. En terwijl we het Orion-ruimtevaartuig en het Space Launch System (waarmee NASA verre reizen de ruimte in wil gaan maken, red.) bouwen, blijven we verbeteringen doorvoeren die nodig zijn om de risico’s voor de verkenners zo klein mogelijk te maken.”
Verbeteringen die kunnen worden doorgevoerd om astronauten te beschermen tegen de straling, zijn onder meer: een ‘schild’ dat de straling tegenhoudt of een snellere manier om op Mars te arriveren en zo de duur van de blootstelling aan straling te verkorten. Met behulp van de metingen van Curiosity kunnen onderzoekers nu aan deze en andere oplossingen gaan werken.
