Het supermassieve zwarte gat in het centrum van ons sterrenstelsel produceert een jet. Dit is een continue stroom met hoog-energetische deeltjes. De meeste andere supermassieve zwarte gaten – maar ook sterren – worden aangetroffen met één of meerdere jets, dus de ontdekking komt niet als een verrassing.
Zwarte gaten zijn grote verstoringen in de ruimte-tijd met zo’n grote zwaartekracht, dat zelfs licht niet kan ontsnappen. Zwarte gaten zijn gulzige eters en trekken materie in de buurt naar zich toe. Toch lukt het niet om alles te verorberen. Zo ejaculeren zwarte gaten plasma boven en onder de materischijf. Dit zijn jets.
Astronomen vermoeden al een tijdje dat Sagittarius A*, het supermassieve zwarte gat in het centrum van de Melkweg, een plasmabundel produceert, maar zij slaagden er niet in om doorslaggevend bewijs te vinden. Daar is nu verandering in gekomen. NASA’s Chandra röntgenobservatorium en de Very Large Array-radiotelescoop bundelden hun krachten en onderzochten het supermassieve zwarte gat.
Invloed op de omgeving
Wat blijkt: de jet van het zwarte gat botst met gas in de nabije omgeving. Bij deze botsing wordt röntgenstraling en radiostraling geproduceerd. De jet is dus misschien niet direct zichtbaar, maar wel indirect door de invloed van de deeltjesstroom op de omgeving. Op de foto is de röntgenstraling in het paars zichtbaar, terwijl radiostraling een blauwe kleur heeft.
Stilte voor de storm?
De afgelopen honderden jaren is het supermassieve zwarte gat erg rustig. Het zwarte gat consumeert weinig, waardoor de deeltjesbundel zwak is. Dit kan de komende tijd veranderen. Ooit was het gebied rondom Sagittarius A* miljoenen keren helderder dan nu. “Het supermassieve zwarte gat was vroeger actiever, dus de jet kan zo maar weer veel sterker worden”, zegt co-auteur Frederick Baganoff van het Massachusetts Instituut voor Technologie.
