Supermassieve zwarte gaten zijn van kinds af aan al groot

zwart gat

Ruimtesonde WISE heeft in honderden dwergsterrenstelsels verrassend grote zwarte gaten ontdekt. De vondst suggereert dat supermassieve zwarte gaten van kinds af aan al groot zijn en dat botsingen tussen sterrenstelsels niet aan de totstandkoming van een groot zwart gat vooraf hoeven te gaan.

Zwarte gaten zijn er in verschillende soorten en maten. De kleinste exemplaren ontstaan wanneer een ster explodeert en zijn slechts enkele malen zwaarder dan onze zon. Maar dan zijn er ook nog de supermassieve exemplaren. Deze zwarte gaten hebben een massa die een miljoen tot een miljard keer groter is dan de massa van onze zon. Supermassieve zwarte gaten groeien met het sterrenstelsel waar ze deel van uitmaken mee. Maar hoe ze precies uitgroeien tot een zwart gat met beestachtige proporties is nog altijd onduidelijk.

Dwergsterrenstelsel
Maar een nieuw onderzoek kan misschien wat licht op de zaak schijnen. Onderzoekers bestudeerden met behulp van ruimtesonde WISE honderden dwergsterrenstelsels. Ze ontdekten dat de zwarte gaten in het hart van die stelsels vaak een massa hebben die 1000 tot 10.000 keer groter is dan de massa van onze zon. En daarmee zijn ze eigenlijk veel groter dan men op basis van de omvang van het sterrenstelsel verwachten zou.

Waarom dwergsterrenstelsels?

Dwergsterrenstelsels hebben in tegenstelling tot grote sterrenstelsels vrij weinig veranderingen doorgemaakt en zijn in die zin dus ‘puurder’. Deels laten ze ons dan ook iets zien van de ‘pure’ sterrenstelsel die in de jonge jaren van het universum bestonden. En daarmee kunnen ze ons ook een blik gunnen in de kraamkamer van supermassieve zwarte gaten.

Vrij groot
“Onze resultaten suggereren dat de oorspronkelijke zaden van supermassieve zwarte gaten al vrij groot zijn,” legt onderzoeker Shobita Satyapal uit. De observaties staan haaks op een andere populaire theorie omtrent de groei van zwarte gaten. Die theorie stelt dat zwarte gaten groter worden doordat sterrenstelsels met elkaar in botsing komen. Toen ons universum nog jong was, was de kans dat sterrenstelsels botsten en één werden, groter. Men dacht dat zwarte gaten in die sterrenstelsels dan ook één werden en zo in massa groeiden. De ontdekking van dwergsterrenstelsels met zwarte gaten die groter zijn dan men op basis van de grootte van het sterrenstelsel denken zou, suggereert dat een samensmelting van sterrenstelsels niet noodzakelijk is voor de totstandkoming van een groot zwart gat. Want in de geschiedenis van dwergsterrenstelsels is geen sprake van botsingen en toch bezitten ze een vrij groot zwart gat.

Het suggereert dat zwarte gaten misschien al wel heel vroeg in de geschiedenis van ons universum zijn ontstaan. “We weten nog altijd niet hoe de monsterachtige zwarte gaten die zich in het centrum van sterrenstelsels bevinden tot stand komen. Maar de vondst van grote zwarte gaten in kleine sterrenstelsels laat zien dat grote zwarte gaten op de één of andere manier in het prille universum, nog voor sterrenstelsels met andere sterrenstelsels botsten, zijn ontstaan.”

Bronmateriaal

"The Search for Seeds of Black Holes" - NASA.gov
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door Alain r (via Wikimedia Commons).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd