Tegendraadse zwarte gaten produceren jets

In het centrum van ieder sterrenstelsel huist een zwart gat. Vaak gaat het om een zwaargewicht, zoals in het centrum van het melkwegstelsel. Tot nu toe vonden wetenschappers zwarte gaten die geen materiaal ejaculeren en zwarte gaten die dit wel doen. Waarom produceren sommige zwarte gaten deze zogenaamde ‘jets’?

Wetenschapper Dan Evens van het MIT Kavli Instituut voor Astrofysicia en Ruimteonderzoek onderzoekt supermassieve zwarte gaten en hun jets. Ongeveer tien procent van alle supermassieve zwarte gaten ejaculeert jets van plasma, oftewel geïoniseerd gas. De jets zijn aan beide kanten van een zwart gat te zien. De jets hebben een grote invloed op hoe sterren en sterrenstelsels zich vormen, omdat ze grote hoeveelheden kinetische energie (bewegingsenergie) produceren.

Twee jaar lang vergeleken Evans en zijn team enkele tientallen zwarte gaten in sterrenstelsels met elkaar. De ene helft produceerde jets, de andere helft was jetloos. Uit het onderzoek bleek dat beide typen zwarte gaten een accretieschijf hebben: een schijf met materie rondom een zwart gat. Alleen bij zwarte gaten met jets draait de accretieschijf in een andere richting dan het zwarte gat. Deze tegendraadsheid veroorzaakt het ontstaan van jets.

Door het tegendraadse karakter van het zwarte gat (of de accretieschijf, het is net hoe u het bekijkt) ontstaat er een gat tussen de schijf en het centrum van het zwarte gat. De magnetische velden stapelen zich, waardoor er voldoende kracht ontstaat om een jet te produceren.

In augustus 2011 wordt NASA’s Nuclear Spectroscopic Telescope Array (NuSTAR) satelliet gelanceerd. Deze satelliet kan spectra van objecten veel nauwkeurig observeren dan huidige spectroscopen. Deze satelliet gaat waarschijnlijk nog meer geheimen onthullen over zwarte gaten.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd