Tien dingen die alle levende wezens met elkaar gemeen hebben

leven

Naar schatting telt onze planeet rond de negen miljoen soorten levende wezens. En hoewel de verschillen tussen veel van die soorten enorm zijn, hebben al die levende wezens in ieder geval tien dingen met elkaar gemeen.

Het is één van de grootste onopgeloste mysteries van de natuur: hoeveel levende wezens zijn er op dit moment op de planeet aarde te vinden? We hebben geen idee. Er zijn wel wilde schattingen gedaan, maar dat is echt gekkenwerk. Van de hoeveelheid verschillende soorten levende wezens zijn wel redelijke schattingen gemaakt: rond de negen miljoen. En al deze negen miljoen soorten hebben tien dingen gemeen…

Leven
Wat is leven? Voor filosofen is dit wellicht een moeilijke vraag, maar voor biologen niet. Elk organisme ter wereld, of het nu om een inktzwam, mens, zakpijp, goudvis, of paardenbloem gaat, vertoont namelijk precies dezelfde tien levensverschijnselen. Vertoon je deze tien? Dan leef je! Tuurlijk, dit beantwoordt niet de vraag wat leven precies is. Of over hoe het is ontstaan of wat de diepere betekenis ervan is. Maar we kunnen het nu wel herkennen. En indelen, want daar zijn biologen dol op.

Vier rijken
Elk organisme dat op dit moment leeft is óf een bacterie, óf een schimmel, óf een plant óf een dier. We noemen dit de vier rijken. Deze vierdelige indeling is niet echt wereldwijd afgesproken onder wetenschappers, en daarom zijn er ook wel andere indelingen in omloop. Er is zelfs een indeling die meer dan 30 verschillende groepen hanteert. Het verschil tussen een bacterie, schimmel, plant of dier is makkelijker dan je misschien zou denken. Eén vluchtige blik op een enkele cel van het organisme en je weet waar je mee te maken hebt. Zie je bijvoorbeeld bladgroenkorrels en een celkern in de cel? Dan is het zeker weten een plant. Dat is makkelijk. En handig. En tot welk rijk behoort de mens? Die behoort celtechnisch gezien samen met ongeveer acht miljoen andere soorten gewoon tot het rijk van de dieren. En daar zullen we het mee moeten doen.

Tien levensverschijnselen
Er zijn dus verschillen tussen de vier rijken. Maar ook grote overeenkomsten. Ze vertonen namelijk allemaal precies dezelfde tien levensverschijnselen: ze halen adem, voeden zich, scheiden stoffen uit, bewegen, nemen waar, groeien en ontwikkelen, reageren op hun omgeving, hebben een stofwisseling, planten zich voort en gaan dood. Behalve Sinterklaas dan. Maar dat is het mooie van de biologie: er is echt in alles en overal wel een uitzondering in te vinden. Dat maakt het extra leuk! Zoogdieren die eieren leggen of amfibieën zonder longen, de natuur draait haar hand er niet voor om.

In “Tien voor het leven” neem ik je om de week mee naar de wondere wereld van één levensverschijnsel. Waarom hebben alle organismen het levensverschijnsel nodig? Hoe zien de verschijnselen er bij verschillende organismen uit en hoe lossen ze de problemen op die ze tegenkomen? Dit alles natuurlijk opgediend met een blik frisse biologische weetjes en feitjes.

Ademhalen
Over twee weken gaan we ademhalen. Tegen die tijd hebben je longen ongeveer 150.000 liter lucht binnengekregen en hebben ze 7000 liter zuurstof opgenomen. Maar waarom eigenlijk? Nog 322.000 keer ademhalen, dan vertel ik je er meer over!

Eén keer in de twee weken plaatste biologiedocent Cees Mulder een column op Scientias.nl over biologie. Volg Cees ook op Facebook: /BiologieDocent en neem ook een kijkje op zijn eigen site. In het archief van Scientias.nl vind je zijn eerdere columns over biologie.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd