Toonaangevende evolutiebioloog waarschuwt voor zesde massa-extinctie

De bekende evolutiebioloog John Wiens waarschuwt dat de zesde massa-extinctie binnen vijftig jaar voltrokken kan zijn. De planeet warmt sneller op dan gedacht en de helft van alle soorten op aarde lijdt onder klimaatverandering.

De Ichthyosaurus stierf uit door te trage evolutie. Door klimaatverandering veranderde de voedselketen. De Ichthyosaurus kon zich niet snel genoeg aanpassen en verdween enkele tientallen miljoenen jaren voor de vijfde massa-extinctie.
“Deze soorten kunnen niet omgaan met de snelle veranderingen”, zegt professor Wiens. “Ze kunnen niet snel genoeg veranderen.” Evolutie is daarvoor simpelweg te traag.

“We zien nu al dat sommige soorten het moeilijk hebben, maar dat zal meer voorkomen in de toekomst”, vervolgt Wiens. “We hebben een morele verplichting om te zorgen dat dit niet gaat gebeuren.”

Wiens onderzocht wereldwijd 716 diersoorten en 260 plantensoorten. Deze soorten zijn vijftig jaar geleden al voor het eerst bestudeerd. Wiens kwam erachter dat 47 procent van deze onderzochte soorten lokaal uitgestorven of verdreven is. “Zelfs kleine temperatuurstijgingen zijn al genoeg om planten of dieren weg te jagen.” Het is verrassend dat dit effect nu al zichtbaar is, terwijl de gemiddelde temperatuur de afgelopen honderd jaar minder dan een graad Celsius gestegen is.

Druppel die de emmer doet overlopen
“Klimaatverandering laat een afdruk achter in de natuur”, zegt assistent-professor Camilo Mora van de universiteit van Hawaï. “Dit is geen hogere wiskunde. Wanneer een plek te warm wordt, worden soorten verdreven. Klimaatverandering is voor veel soorten de druppel die de emmer doet overlopen. We maken het moeilijk voor andere soorten om met ons samen te leven.”

Wie houdt ons nog in leven?
“We verliezen soorten die belangrijke taken vervullen”, zegt bioloog Jeremy Kerr van de universiteit van Ottawa. Kerr noemt de honingbij als voorbeeld. Wanneer bijen verdwijnen, dan heeft dat grote gevolgen voor de bestuiving van planten. De wereld zou in een absolute voedselcrisis terechtkomen “Bijenpopulaties krimpen en dat komt deels door klimaatverandering. De systemen ter instandhouding van het leven op aarde worden stukje bij beetje afgebroken.”

“Wij geloven dat de beschaving zoals wij die kennen binnen 3 à 4 decennia zal instorten”

Soorten sterven honderd keer sneller uit
Het nieuws van Wiens komt niet als donderslag bij heldere hemel. Vorig jaar beweerde wetenschapper Paul Ehrlich dat de zesde massa-extinctie nu bezig is. In zijn paper schreef Ehrlich dat soorten momenteel honderd keer sneller uitsterven dan gebruikelijk is tussen massa-extincties. “Als dit zo doorgaat, dan heeft het leven op aarde straks miljoenen jaren nodig om te herstellen”, zegt hoofdauteur Gerardo Ceballos van de Universidad Autónoma de México. “Ook onze eigen soort kan snel verdwijnen.” Ceballos ziet het somber in. “Wij geloven dat de beschaving zoals wij die kennen binnen 3 à 4 decennia zal instorten,” zegt hij in een artikel van Michael van Dam.

Nog niet te laat
Kunnen we een nieuwe massa-extinctie voorkomen? Misschien, maar dan moeten er snel maatregelen worden genomen om bedreigde soorten te redden. “Eén belangrijke maatregel is dat we overexploitatie tegengaan en de leefgebieden van bedreigde diersoorten beter beschermen,” aldus Ehrlich.

Einde verhaal voor dino’s
De laatste massa-extinctie vond 66 miljoen jaar geleden plaats. Een meteoriet sloeg in op de aarde, waardoor veel organismen – waaronder dinosauriërs – om het leven kwamen.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd