Tot wel 500 meter hoge penitenten ontdekt op Pluto

Voor het eerst is er overtuigend bewijs dat deze ijzige pieken ook op andere hemellichamen dan de aarde voorkomen.

Penitenten zijn uit sneeuw of ijs opgebouwde pieken. Je vindt ze op grote hoogte, bijvoorbeeld in de Andes. De pieken – die allemaal in dezelfde richting wijzen – kunnen op aarde wel enkele meters hoog worden.

Europa

Onderzoekers vermoeden dat penitenten ook te vinden zijn op Jupiters maan Europa. Maar het bewijs daarvoor is lang niet zo overtuigend als het bewijs dat nu wordt aangevoerd voor het bestaan van penitenten op Pluto.

Pluto
Nieuw onderzoek toont nu aan dat deze penitenten geen typisch aards verschijnsel zijn. We treffen ze namelijk ook aan op Pluto, zo is in het blad Nature te lezen. Het is voor het eerst dat er overtuigend bewijs is gevonden dat penitenten ook op plaatsen buiten de aarde voorkomen (zie kader).

Slangenhuid
In september 2015 gaf NASA onderstaande foto vrij. We zien een heel bijzonder landschap op Pluto dat doet denken aan een slangenhuid: er zijn tal van ‘schubben’ zichtbaar die tot wel 500 meter hoog zijn en enkele kilometers uit elkaar liggen. Lang was onduidelijk hoe deze ‘slangenhuid’ was ontstaan. Maar onderzoekers stellen nu dat de ‘schubben’ penitenten zijn.

Je ziet hier Pluto’s ‘slangenhuid’, te vinden in een gebied dat informeel Tartarus Dorsa wordt genoemd. Afbeelding: NASA / JHUAPL / SwRI.

Modellen en simulaties
Ze trekken die conclusie onder meer op basis van modellen. Deze modellen tonen aan dat Pluto over alle ingrediënten en omstandigheden beschikt die nodig zijn om penitenten te laten ontstaan. Met behulp van computersimulaties gingen de onderzoekers bovendien na hoe penitenten op Pluto er dan uit zouden zien. En de gesimuleerde penitenten hebben exact dezelfde omvang als de ijzige ‘schubben’ die we op de foto’s van New Horizons zien. Ook de afstand tussen de gesimuleerde penitenten, hun oriëntatie en de leeftijd van de gesimuleerde penitenten komt keurig overeen met wat we op Pluto zien.

Zowel de aarde als Pluto beschikt dus hoogstwaarschijnlijk over penitenten. Best opmerkelijk als je bedenkt dat de verschillen tussen onze planeet en de dwergplaneet heel groot zijn. Zo is het op Pluto veel kouder, is de atmosfeer er dunner, het zonlicht minder sterk en bestaat sneeuw en ijs op het oppervlak van Pluto uit methaan en stikstof in plaats van water. En toch gelden hier dezelfde natuurwetten en kunnen dus ook hier penitenten ontstaan. En onderzoekers verwachten – op basis van dit onderzoek – dat penitenten op nog veel meer plekken in het zonnestelsel en zelfs buiten ons zonnestelsel te vinden zijn. “Zolang de omstandigheden maar goed zijn,” stelt onderzoeker John Moores. Zo wijst de ontdekking erop dat een atmosfeer nodig is om penitenten te laten ontstaan. “En dat kan verklaren waarom ze niet eerder zijn waargenomen op atmosfeerloze ijzige satellieten en dwergplaneten.”

Bronmateriaal

"York U research identifies icy ridges on Pluto" - York University
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door NASA / JHUAPL / SwRI.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd