De totstandkoming van kolen toverde de aarde bijna om tot ijsplaneet

Ironisch: dezelfde kolen veroorzaken nu een oververhitte planeet.

Het grootste deel van de kolen die we vandaag de dag gebruiken, ontstond zo’n 300 miljoen jaar geleden. De begraven resten van bomen die in uitgestrekte bossen groot waren geworden en het loodje hadden gelegd, werden langdurig blootgesteld aan hoge druk en warmte en veranderden in steenkoolafzettingen.

CO2
De kolen ontstonden dus uit resten van bomen. En die bomen hadden gedurende hun hele leven CO2 opgenomen. Normaliter kwam die CO2 na de dood van de boom uiteindelijk – doordat de boom verging – weer wel vrij. Maar 300 miljoen jaar geleden ging het allemaal een beetje anders. Want de resten veranderden – onder invloed van die hoge druk en warmte – in steenkool dat het CO2 gevangenhield.

Simulaties
Dat het verbanden van die kolen – waarbij het CO2 alsnog vrijkomt – een enorme impact heeft op het klimaat, weten we inmiddels wel. Maar heeft het ontstaan van de kolen ook invloed gehad op het aardse klimaat? Jawel, zo schrijven Duitse onderzoekers in het blad Proceedings of the National Academy of Sciences. Ze baseren zich op simulaties.

Vandaag de dag is de CO2-concentratie in de atmosfeer de 400 ppm al gepasseerd. Het leidt tot stijgende temperaturen. “We zouden de CO2-concentraties in de atmosfeer zeker onder – bij voorkeur ver onder – de 450 ppm – moeten houden, willen we ons klimaat stabiel houden,” denkt Feulner. “Het verleden van de aarde leert ons dat perioden van snelle opwarming vaak geassocieerd kunnen worden met massa-extincties. Dit laat zien dat een stabiel klimaat iets is wat je moet waarderen en beschermen.”

IJsplaneet
Die simulaties laten zien dat de CO2-concentratie in de atmosfeer zo’n 300 miljoen jaar geleden enorm afnam. Op een gegeven moment zou de CO2-concentratie zelfs zijn gezakt tot zo’n 100 ppm (deeltjes per miljoen) of minder. En dat betekent dat de aarde bijna in een ijsplaneet was veranderd: de simulaties wijzen namelijk uit dat het oppervlak van de aarde bij een CO2-concentratie van minder dan 40 ppm vrijwel compleet bevroren zou zijn geraakt.

“Het is best ironisch dat de totstandkoming van de kolen die vandaag de dag een enorme bijdrage leveren aan de gevaarlijke wereldwijde opwarming ooit bijna leidde tot een wereldwijde ijstijd,” stelt onderzoeker Georg Feulner. “Maar het laat wel de enorme omvang van het kolen-probleem zien. De hoeveelheid CO2 die in de kolenreserves van de aarde zit opgeslagen, was ooit groot genoeg om ons klimaat uit balans te brengen. Wanneer dat CO2 vrijkomt doordat we de kolen verbranden, destabiliseert het systeem opnieuw.”

Bronmateriaal

"Formation of coal almost turned our planet into a snowball" - Potsdam Institute for Climate Impact Research (via Eurekalert)

Afbeelding bovenaan dit artikel: Stephen Hudson (via Wikimedia Commons)

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd