Tromgeroffel, alstublieft! De evolutie van drumsolo’s bij spechten

Vrouwelijke spechten verkiezen mannetjes met langere solo’s.

Tijdens een wandeling door het bos kan je soms het gehamer van spechten horen. Een ervaren vogelaar kan zelfs soorten onderscheiden op basis van het ritmische geklop. Tijdens het broedseizoen bakenen mannetjes hun territorium af met deze drumsolo’s. Vrouwtjes kiezen vervolgens voor de mannetjes die hun territorium het beste kunnen verdedigen. Er vindt dus seksuele selectie plaats.

Seksuele selectie
Wanneer vrouwtjes een voorkeur ontwikkelen voor een bepaald kenmerk, dan kan dit soms bizarre vormen aannemen. Denk bijvoorbeeld aan de exuberante verenpracht van de pauw of de uitgebreide paringsdans van futen. Dit mechanisme staat bekend als Fisher’s runaway-selectie, naar de wiskundige bioloog Ronald Fisher. Onderzoekers van de Wake Forest University (North Carolina, VS) vroegen zich af of dit ook geldt voor de drumsolo’s van spechten. Daarom verzamelden ze gegevens van 164 spechtensoorten en bestudeerden twee kenmerken: de lengte van de solo’s en het aantal beats per solo.

Deze afbeelding laat verschillende soorten spechten zien (elk op schaal getekend). De gekleurde staafjes geven een beeld van de lengte en snelheid van hun gedrum. Afbeelding: Meredith C. Miles, Eric R. Schuppe, R. Miller Ligon IV, Matthew J. Fuxjager in Proc. R. Soc. B 2018 285 20172628; DOI: 10.1098/rspb.2017.2628 (21 februari 2018).

Beperking
Uit de analyses bleek dat het aantal beats beperkt wordt door lichaamsgrootte. Grotere spechten hebben namelijk langere snavels waardoor zij het snelle tempo van kleinere soorten niet kunnen evenaren. Door deze beperking kan er geen seksuele selectie plaatsvinden op dit kenmerk.

Lange solo’s
De lengte van de solo’s staat wel onder seksuele selectie. Om de mate van seksuele selectie te meten, keken de onderzoekers naar de verschillen tussen mannetjes en vrouwtjes in grootte en pluimage. Hoe groter het verschil, hoe sterker de seksuele selectie. Men vond een verband tussen drumlengte en de sterkte van seksuele selectie. Mannetjes met een langere solo kunnen hun territoria beter verdedigen en liggen dus beter in de markt bij de vrouwtjes. En mogelijk zijn langere solo’s een indicatie voor de goede conditie waarin het mannetje verkeert.

Modulair kenmerk
De onderzoekers beschrijven het geroffel van spechten als een modulair kenmerk waarbij bepaalde componenten (of modules) onder uiteenlopende selectiedrukken staan. In dit geval wordt het aantal beats per solo beperkt door lichaamsgrootte, terwijl de lengte van de solo’s meer ruimte heeft om te varierën. De spechten kunnen dus nog naar hartelust experimenteren met hun drumsolo’s.

Jente Ottenburghs promoveerde aan de Universiteit Wageningen waar hij onderzoek deed naar de evolutie van ganzen. Na een stage bij de wetenschapsredactie van de Volkskrant werkt hij nu als postdoc aan de Uppsala Universiteit in Zweden. Meer weten over Jente? Neem een kijkje op zijn website. Recent kon je in een artikel van de hand van Jente al lezen hoe een genoom in kaart wordt gebracht. Nieuwsgierig? Klik hier! En hier kun je lezen hoe de genetische code precies werkt.

Bronmateriaal

Miles, M. C., Schuppe, E. R., Ligon, R. M., & Fuxjager, M. J. (2018). Macroevolutionary patterning of woodpecker drums reveals how sexual selection elaborates signals under constraint. Proceedings of the Royal Society B, 285(1873) p. 20172628

Afbeelding bovenaan dit artikel: Capri23auto / Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd