Tropen verliezen kleur als olifant verdwijnt

Olifanten en neushoorns zijn de tuinmannen van de tropen. Zonder hun aanwezigheid ziet het er slecht uit voor hun ‘volkstuintjes’.

Planten verspreiden hun zaden op verschillende manieren. Bijvoorbeeld via de wind of dankzij bestuivers zoals de bij. Maar in de tropen in het oosten van Azië zijn de mogelijkheden een stuk beperkter. Planten staan er onder soms wel negentig meter hoge bomen en vangen amper wind. Vooral planten met grotere zaden, vangen er te weinig wind om hun zaden de wijde wereld in te sturen. Gelukkig krijgen deze planten hulp bij het verspreiden van hun zaad. En wel van grote planteneters zoals de olifant of neushoorn. Zij eten planten en zaden op, gaan aan de wandel en poepen de zaden op andere plaatsen weer uit.

Traag
Het grote voordeel van olifanten en neushoorns is dat zij hun voedsel traag verteren. Wat eruit komt, is dus allang geleden opgegeten en vaak bevinden olifanten zich na die maaltijd al heel ver van de locatie waar ze gegeten hebben. Zaden kunnen het met de olifantenmaag als hun transportmiddel dus ver schoppen. Daarnaast verteert de maag van de olifant en neushoorn slechts een klein deel van het voedsel. Een groot deel komt er dus min of meer ongeschonden weer uit. Ook eten de dieren veel en dus worden grote hoeveelheden zaden elders weer gedumpt. Zo leveren de olifanten en neushoorns een heel grote bijdrage aan de biodiversiteit in de tropen.

WIST U DAT…

…onlangs de oudste voetstappen van olifanten zijn ontdekt? De voetstappen zijn zeker zeven miljoen jaar oud!

Verdwijnen
Maar zijn deze tuinmannen nu echt van cruciaal belang of kan een andere soort hun rol ook vervullen? Die vraag is niet vergezocht. Zowel neushoorns als olifanten hebben het moeilijk. Er wordt op ze gejaagd, hun leefgebied wordt steeds kleiner en sommige soorten bevinden zich al op het randje van uitsterven. Wat betekent dat voor de tropen?

Tapir
Om dat te achterhalen, bestudeerden onderzoekers een diersoort die de olifant en neushoorn eventueel op kan gaan volgen. Ze richtten zich op de Indische tapir. Dit dier heeft ongeveer dezelfde spijsvertering als de olifant en neushoorn. Maar op de tapir wordt niet gejaagd. Zou deze diersoort dan ook een efficiënte tuinman kunnen zijn?

De tapir. Foto: Jeffery J. Nichols (via Wikimedia Commons).

Waardeloos
De onderzoekers lieten de tapir eten en bestudeerden hoeveel zaden deze verspreidde. De resultaten vallen tegen. “De Indische tapir spuugt het overgrote deel van de grote zaden uit, kauwt erop of verteert ze,” vertelt onderzoeker Ahimsa Campos-Arceiz. “Dat vernietigt de zaden of zorgt ervoor dat deze hun plaats niet verlaten.” Samengevat: de tapirs zijn waardeloze verspreiders van zaden.

Het onderzoek onderstreept nog maar eens hoe belangrijk neushoorns en olifanten voor de tropen zijn. “Als deze grote herbivoren uit het ecosysteem verdwijnen dan gaat ook hun bijdrage aan ecologische processen verloren en het ecosysteem verandert dan onomkeerbaar.” Vooral de planten op de bodem van de tropen zullen het moeilijk krijgen en mogelijk zelfs helemaal verdwijnen. Simpelweg omdat alle zaden dicht bij hun ouders blijven en dus geen nieuwe gebieden kunnen bezetten. Een goede reden om olifanten en neushoorns nog beter te beschermen, zo stellen de onderzoekers in het blad Biotropica.

Bronmateriaal

"La ausencia de elefantes y rinocerontes reduce la biodiversidad del bosque tropical" - Agenciasinc.es
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door Yathin (cc via Flickr.com).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd