In één van de zeldzame graven zijn de resten van een man, een hond en een paard aangetroffen.
Archeologen ontdekten de bootgraven tijdens opgravingen in Gamla Uppsala, een gebied net buiten de stad Uppsala, zo’n 70 kilometer ten noorden van Stockholm. De archeologen deden er onderzoek naar een kelder en waterput, die allebei uit de Middeleeuwen stamden. Onder de kelder stuitten ze echter op een nog veel grotere verrassing: een bootgraf. En niet ver daar vandaan werd later nog een tweede bootgraf ontdekt. Beide graven stammen uit de tijd van de Vikingen.
In de tijd van de Vikingen werden overledenen vaak gecremeerd. Maar een selecte groep mensen stond een ander ritueel te wachten. Zij werden na hun dood – vaak met allerhande dure geschenken – begraven in een boot. Dergelijke bootgraven zijn van onschatbare waarde voor archeologen, omdat ze veel kunnen vertellen over de Vikingen en hun gewoonten.
Eén intact graf
Het bootgraf dat direct onder de Middeleeuwse kelder gelegen is, is behoorlijk beschadigd. Dat is waarschijnlijk reeds tijdens de aanleg van de kelder gebeurd. Het andere bootgraf is nog helemaal intact. En in dat bootgraf hebben onderzoekers de resten van een man teruggevonden. Hij is op de achtersteven van het schip ter ruste gelegd. Precies aan de andere kant van het schip zijn de resten van een hond en paard teruggevonden. Verder lagen in het bootgraf tal van objecten die waarschijnlijk aan de man hebben toebehoord. Archeologen troffen onder meer een zwaard, speer en schild aan.
Zeldzaam
Wie de man is, is onbekend. Maar hij was waarschijnlijk heel belangrijk. “Slechts een klein aantal mensen werd op deze manier begraven,” vertelt onderzoeker Anton Seiler. “Je mag verwachten dat dit voorname mensen waren in de samenleving van die tijd, aangezien bootgraven over het algemeen heel zeldzaam zijn.” Zweden telt slechts een klein aantal van deze bootgraven, de meesten daarvan bevinden zich in de provincies Uppland (waarin ook Uppsala zich bevindt) en Västmanland (ten westen van Uppland).
Bootgraven kennen we overigens niet alleen uit de tijd van de Vikingen (800 tot 1050 na Christus). Ook daarvoor, in de zogenoemde Vendelperiode (550-800 na Christus) werden in Zweden al mensen in bootgraven ter ruste gelegd. Zo zijn eerder zo’n 7 kilometer ten noorden van Uppsala maar liefst vijftien bootgraven teruggevonden, allen rijkelijk gevuld met geschenken en resten van dieren. Vijf van deze bootgraven stammen uit de Vendelperiode. De rest uit de tijd van de Vikingen. Wat hierbij opvalt, is dat in alle bootgraven alleen mannen zijn teruggevonden. Ook zijn er aanwijzingen dat op deze plaats slechts één man uit elke generatie de eer had om in een boot begraven te worden.
Bootgraven zijn verder ook geen typisch Zweeds verschijnsel. Eerder zijn ze ook in andere landen aangetroffen. Bijvoorbeeld in Groot-Brittannië. Daar stuitten archeologen in 2011 nog op een vijf meter lang bootgraf waarin een waarschijnlijk behoorlijk belangrijke Viking werd begraven. Het graf bevindt zich op het schiereiland Ardnamurchan (aan de westkust van de Schotse hooglanden). De Viking werd daar 1000 jaar geleden samen met onder meer een bijl, een rijkelijk versierd zwaard en mes begraven. En ook Noorwegen kent de nodige bootgraven. Het Osebergschip is misschien wel één van de mooiste. Het schip is namelijk uitzonderlijk goed bewaard gebleven en fraai versierd. In deze boot werden juist resten van twee vrouwen teruggevonden.
Archeologen zijn blij met de vondst van het bootgraf in Gamla Uppsala. Met name omdat één van de bootgraven nog helemaal intact is. “Het is heel opwindend voor ons, aangezien bootgraven zo weinig opgegraven worden. We kunnen nu moderne wetenschappelijke methoden gebruiken die nieuwe resultaten, hypothesen en antwoorden op zullen leveren,” aldus Seiler.
