En niemand weet hoe dat precies komt.
Nieuw onderzoek wijst uit dat de uitstoot van trichloorfluormethaan (kortweg CFC-11) weer stijgt. En daarmee kan het herstel van de ozonlaag enorm vertraagd worden. Dat schrijven onderzoekers in het blad Nature.
Over trichloorfluormethaan
Trichloorfluormethaan is het op een na meest voorkomende ozonvernietigende gas in de atmosfeer en één van de chemicaliën die het sterkst verantwoordelijk zijn voor het enorme gat in de ozonlaag boven Antarctica. Ooit werd trichloorfluormethaan op grote schaal geproduceerd, maar daar kwam met het Montreal Protocol een einde aan. In dit verdrag spraken landen wereldwijd af om de productie van trichloorfluormethaan en companen uit te faseren en vanaf 2010 te verbieden. Hoewel CFC-11 dus inmiddels niet meer geproduceerd mag worden, zit het nog steeds in veel isolatiemateriaal dat in de jaren negentig van de vorige eeuw is gemaakt. En het stofje maakt nog steeds een kwart van al het chloor dat in de atmosfeer te vinden is, uit. Onderzoekers verwachtten echter dat de hoeveelheid CFC-11 in de atmosfeer de komende decennia versneld af zou nemen, door de verminderde uitstoot (die weer het resultaat is van een verbod op productie van CFC-11).
Afname
Nieuwe metingen – uitgevoerd op twaalf afgelegen plekken op aarde – tonen aan dat de concentratie CFC-11 tot 2002 inderdaad versneld afnam. Maar verrassend genoeg veranderde de snelheid waarmee de hoeveelheid CFC-11 afnam na 2002 nauwelijks. Sterker nog: de snelheid waarmee de hoeveelheid CFC-11 na 2012 afnam, daalde met 50%. En dat is maar op één manier te verklaren, zo stellen de onderzoekers. De uitstoot van CFC-11 moet sinds 2012 weer zijn toegenomen.
Azië
Grote vraag is natuurlijk hoe dat komt. “Nader onderzoek is nodig om uit te zoeken waarom de uitstoot van CFC-11 toeneemt en of daar snel iets aan gedaan kan worden,” aldus onderzoeker Stephen Montzka. Metingen in Hawaii suggereren dat de toename in CFC-11-uitstoot waarschijnlijk te herleiden is naar het oosten van Azië. Maar de exacte locatie en bron is nog in nevelen gehuld. En dat moet snel veranderen, zo stellen de onderzoekers. Mocht het niet lukken om de bron vast te stellen en aan te pakken, dan kan het herstel van de ozonlaag flinke vertraging oplopen. Nu gaan onderzoekers ervan uit dat het gat rond 2050 weer gedicht is. Maar daarbij gaan ze ervan uit dat er geen CFC-11 meer geproduceerd wordt.
…er eerder dit jaar hard bewijs is gevonden dat het gat in de ozonlaag – dat wij veroorzaakt hebben – ook door onze toedoen weer aan het herstellen is? Het Montreal Protocol werkt dus!
14.000 ton extra
De nieuwe metingen suggereren dat de uitstoot van CFC-11 tussen 2014 en 2016 met meer dan 14.000 ton per jaar is toegenomen. Dat betekent dat er in die periode per jaar zo’n 65.000 ton CFC-11 is uitgestoten. Dat is zo’n 25% meer dan gemiddeld in de periode tussen 2002 en 2012 het geval was. Ter vergelijking: de productie van CFC-11 piekte in de jaren tachtig en toen werd er op jaarbasis zo’n 430.000 ton per jaar geproduceerd. De uitstoot van CFC-11 piekte een aantal jaren later op 386.000 ton per jaar.
Hoewel de hoeveelheid CFC-11 in de atmosfeer nog steeds afneemt, zijn de resultaten toch verontrustend. Want de toegenomen uitstoot van CFC-11 kan – als de bron niet tijdig wordt gevonden en aangepakt – weleens leiden tot extra schade aan de ozonlaag en een vertraagd herstel van het gat in de ozonlaag boven Antarctica.
