Astronomen zitten vandaag (en in de dagen die volgen) op het puntje van hun stoel. Vanavond scheert ISON namelijk langs de zon. En wat er ook gebeurt – of ISON nu uiteenvalt of als een ware held intact opduikt – het wordt reuze-interessant!
Vanavond rond half acht Nederlandse tijd is de afstand tussen komeet ISON en de zon het kleinst. De afstand bedraagt dan ongeveer één miljoen kilometer.
De overlevingskansen
De grote vraag die iedereen met een beetje interesse in komeet ISON bezighoudt, is: gaat de komeet die ontmoeting met de zon overleven? Daar kunnen we heel kort over zijn. We weten het niet. “We weten niet of ISON het overleefd heeft, tot we deze uit de gloed van de zon zien opduiken en zelfs als dat gebeurt, kan het alsnog zo zijn dat deze een dodelijke breuk heeft opgelopen. Het is ook mogelijk dat de komeet in de zonneatmosfeer verdwijnt en nooit meer opduikt. We weten het gewoon niet,” vertelt onderzoeker Karl Battams op de site van de CIOC (NASA’s Comet ISON Observing Campaign).
Huidige situatie
Sterker nog: we weten niet eens zeker hoe het nu met de komeet gaat. “We weten nog altijd niet of de kern van de komeet nog intact is, maar we zijn geneigd te denken dat er in het centrum van de stofwolk nog iets samenhangends te vinden moet zijn.”
Helderder
Genoeg over wat we niet weten. Wat weten we wel? Nou, allereerst is het interessant om te melden dat de komeet sinds deze in het gezichtsveld van zonneobservatorium SOHO is beland, vele malen helderder is geworden. Dat ligt in de lijn der verwachtingen: de komeet gedraagt zich zoals we dat van een langs de zon scherende komeet mogen verwachten. De komeet warmt op, verliest enorme hoeveelheden ijs, stof en gas en wordt helderder. Dat is ook goed te zien op de laatste beelden van de komeet (hieronder).
Overleven
Verder weten we ook ongeveer wel wat we mogen verwachten als komeet ISON de ontmoeting met de zon overleeft. Ervaren amateur-astronomen zouden de komeet dan volgende week maandag of dinsdag moeten kunnen spotten. Wie ISON met het blote oog wil gaan zien, moet iets langer geduld hebben: eind volgende week of misschien zelfs de tweede week van december zouden we deze kunnen gaan waarnemen.
Getuigen
Verder weten we dat – wat er ook gebeuren gaat – we er live getuige van zullen zijn. Diverse observatoria houden ISON voor, tijdens en na het perihelium in de gaten. “Dit is geen wetenschappelijke ontdekking die achter gesloten deuren plaatsvindt of in een stoffig wetenschappelijk paper dat niemand leest, wordt aangekondigd. Deze maanden durende astronomische cliffhanger komt tot een einde en doet dat live, online, zodat de hele wereld mee kan kijken.”
Als de komeet de ontmoeting met de zon zonder al te grote kleerscheuren doorkomt, is dat goed nieuws. We kunnen de komeet dan begin december met het blote oog gaan waarnemen, waarna deze 26 december langs de aarde scheert. Overleeft de komeet het niet, dan hoeven we in december geen spektakel te verwachten. Maar dan is er nog geen man overboord: in dat geval kan de uiteenvallende komeet ons meer vertellen over zijn samenstelling. En aangezien de komeet een overblijfsel is uit de tijd waarin het zonnestelsel ontstond, kunnen we zo meer te weten komen over de totstandkoming van ons thuis.
