Veel landen lappen klimaatdoelen vakkundig aan de laars

Wat landen tijdens de klimaattop in Parijs beloofden en anno 2021 van plan zijn, blijkt mijlenver uit elkaar te liggen. En dat is een groot probleem.

Het klimaat verandert. En om daar een stokje voor te steken, zullen we verdere opwarming van de aarde moeten voorkomen. Afspraken daarover werden tijdens de als succes bestempelde klimaattop van Parijs gemaakt. Onderzoekers in een nieuw rapport, samengesteld door vooraanstaande onderzoeksinstituten en het VN-milieuprogramma, maken nu de balans op. En daaruit blijkt dat we nog verre van op schema liggen om de eens zo veelbelovende doelstellingen waarheid te laten worden.

Meer over het Parijse klimaatakkoord
In 2015 kwamen landen van over de hele wereld in Parijs bijeen om te praten over het klimaat. Deze Parijse klimaattop werd na afloop als een redelijk succes bestempeld. Er rolde namelijk een akkoord uit, ondertussen ondertekend door maar liefst 197 landen die samen goed zijn voor 96,5 procent van de wereldwijde uitstoot. De afspraken? De opwarming van de aarde mag in 2100 niet boven de 2 graden Celsius uitkomen. Sterker nog: landen gaan streven naar een opwarming van niet meer dan 1,5 graad Celsius (ten opzichte van pre-industriële temperaturen).

In het nieuwe rapport meten de onderzoekers de kloof tussen de door regeringen geplande productie van kolen, olie en gas en in hoeverre dit overeenkomt met de doelstellingen uit het Parijse klimaatakkoord.

Toename
De bevindingen zijn ontmoedigend. Want in plaats van de productie terug te schroeven zodat we de temperatuurlimieten zoals vastgesteld in het Parijse klimaatakkoord kunnen halen, voorspellen de onderzoekers in de komende twee decennia juist een toename van de wereldwijde kolen-, olie- en gasproductie. Zo suggereren de huidige productieplannen van regeringen dat er in 2030 ongeveer 240 procent meer steenkool, 57 procent meer olie en 71 procent meer gas wordt geproduceerd dan in overeenstemming zou zijn met het beperken van de opwarming van de aarde tot 1,5 graden Celsius. Door de manier waarop we er nu voorstaan, vermoeden de onderzoekers dat de totale productie van fossiele brandstoffen tot tenminste 2040 zal toenemen. En hierdoor ontstaat er een steeds groter groeiende productiekloof.

Ongelijk
Het betekent dat de productieplannen voor fossiele brandstoffen van regeringen gevaarlijk ongelijk lopen met de doelstellingen uit het Parijse Klimaatakkoord. Ondanks de voorgenomen klimaatambities, blijkt dat regeringen nog steeds van plan zijn om in 2030 meer dan het dubbele van de hoeveelheid fossiele brandstoffen te produceren dan in overeenstemming met de beloftes om de opwarming van de aarde tot 1,5 graden Celsius te beperken. Als dit zich inderdaad op deze manier zal voltrekken, is dit een enorme klap voor ons klimaat, de dieren en de mensheid. “De verwoestende gevolgen van klimaatverandering zijn voor iedereen zichtbaar,” zegt Inger Andersen, uitvoerend directeur van het United Nations Environment Programme (UNEP). “Er is nog tijd om de opwarming op lange termijn tot 1,5 graden Celsius te beperken, maar het venster wordt steeds kleiner.”

De bestudeerde landen
Het rapport handelt voornamelijk over de grote vervuilers. Zo bogen de onderzoekers zich over de productieplannen van Australië, Brazilië, Canada, China, Duitsland, India, Indonesië, Mexico, Noorwegen, Rusland, Saoedi-Arabië, Zuid-Afrika, de Verenigde Arabische Emiraten, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. De resultaten wijzen uit dat de meeste van deze regeringen nog steeds aanzienlijke beleidsondersteuning bieden voor de productie van fossiele brandstoffen.

Volgens onderzoeksleider Ploy Achakulwisut zijn de bevindingen duidelijk. “De wereldwijde kolen-, olie-, en gasproductie moet onmiddellijk en sterk dalen om te voldoen aan de voorgenomen doelstellingen,” zegt hij. “Toch blijven overheden plannen maken voor de productie van fossiele brandstoffen. En de niveaus liggen veel hoger dan wat we veilig kunnen verbranden.” Volgens de onderzoekers is het van cruciaal belang om het tij te keren. ““Tijdens COP26 (de aankomende klimaatconferentie in Glasgow, red.) en daarna moeten regeringen opstaan ​​en snelle en onmiddellijke stappen nemen om de kloof in de productie van fossiele brandstoffen te dichten,” zegt Inger. “Zo ziet klimaatambitie eruit.”

Rechtspraak
Tegelijkertijd kan mogelijk ook de rechtspraak ingezet worden om het klimaatprobleem het hoofd te bieden, zo stellen de onderzoekers. In het rapport halen ze bijvoorbeeld de Nederlandse zaak tegen Shell aan. “In sommige landen hebben nationale rechtbanken uitspraken gedaan die het conflict tussen de uitbreiding van de productie van fossiele brandstoffen en het klimaat, onderstrepen,” schrijven ze. “Zo oordeelde de rechtbank Den Haag in Nederland dat de productieniveaus van Shell bijdragen aan de opwarming van de aarde en dat Shell, door de productie van fossiele brandstoffen te verminderen, zou helpen de wereldwijde CO2-uitstoot terug te dringen.” Uiteindelijk oordeelde de rechter dat Shell zijn CO2-uitstoot in 2030 teruggebracht moet hebben met 45 procent. Deze casus laat zien hoe rechtszaken tegen bedrijven mogelijk ook zoden aan de dijk zetten en verandering afdwingen.

Volgens de onderzoekers kunnen we niet langer wachten. “Landen die fossiele brandstoffen produceren moeten hun rol en verantwoordelijkheid erkennen om de productiekloof te dichten,” zegt Måns Nilsson, uitvoerend directeur bij Sustainable Endowments Institute (SEI). “Ze moeten ons op de goede weg zetten naar een veilige klimaattoekomst. Naarmate landen zich in toenemende mate verplichten om tegen het midden van de eeuw CO2-neutraal te zijn, moeten ze ook de snelle vermindering van de productie van fossiele brandstoffen erkennen die hun klimaatdoelstellingen vereisen.”

Wist je dat…

…het zeker niet de eerste keer is dat wetenschappers stellen dat we de afspraken gemaakt in het Parijse klimaatakkoord niet gaan halen? Eerder betoogden onderzoekers al dat loze toezeggingen van landen het akkoord onhaalbaar maken. Het schort met name aan een gebrek aan ambitie, consistentie en transparantie waardoor het akkoord uit elkaar dreigt te vallen. Lees hier verder!

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd