En zo indirect bij te dragen aan de sterfte onder bijen (en waarschijnlijk ook hommels).
Dat hebben onderzoekers van de universiteit van Texas (Austin) ontdekt. Ze stelden honingbijen bloot aan glyfosaat, het actieve bestanddeel van Roundup. Drie dagen later reeds bleken de bijen behoorlijk wat goede bacteriën in hun darmen kwijt te zijn geraakt. Met name de bacterie Snodgrassella alvi werd hard geraakt. Deze bacterie is heel belangrijk voor de bijen, omdat deze ze helpt om voedsel te verwerken en zich tegen ziekteverwekkers te beschermen.
Ziekteverwekkers
Na enige tijd brachten de onderzoekers de honingbijen ook in contact met de ziekteverwekker Serratia marcescens. Dit is een wijdverspreide ziekteverwekker die het wereldwijd op bijen voorzien heeft. Ongeveer de helft van de bijen met een gezonde darmflora was acht dagen na blootstelling aan S. marcescens nog in leven. Van de bijen die eerder aan glyfosaat waren blootgesteld, overleefde slechts 10 procent de ontmoeting met de ziekteverwekker. Het bewijst volgens de onderzoekers dat glyfosaat – indirect – een bijdrage levert aan de sterfte onder bijen en wel door deze middels aantasting van het microbioom vatbaarder te maken voor infecties. “Onderzoek onder mensen, bijen en andere dieren heeft aangetoond dat het microbioom in de darmen een stabiele samenleving is die infecties bestrijdt,” vertelt onderzoeker Nancy Moran. “Dus als je die normale, stabiele samenleving verstoort, ben je vatbaarder voor een invasie van ziekteverwekkers.”
Enzym
Lang werd gedacht dat glyfosaat geen kwaad kon voor dieren. De veelgebruikte onkruidverdelger verstoort namelijk een belangrijk enzym dat wel in planten en micro-organismen voorkomt, maar niet te vinden is in dieren. Dit onderzoek toont echter aan dat glyfosaat op net iets andere wijze wel van invloed is op de gezondheid van bijen (en mogelijk ook hommels, aangezien zij een vergelijkbaar microbioom hebben). “We hebben betere richtlijnen nodig voor het gebruik van glyfosaat, zeker met het oog op de bijen, omdat de richtlijnen er op dit moment van uitgaan dat bijen geen schade oplopen door de herbicide,” aldus onderzoeker Erik Motta. “Onze studie laat zien dat dat niet klopt.”
Bijen en hommels hebben het wereldwijd moeilijk. Maar hoe zit dat nu precies in Nederland? Het antwoord is ontnuchterend, zo vertelt Arjen de Groot, onderzoeker bij Wageningen Environmental Research (WEnR), onderdeel van Wageningen UR. “Meer dan de helft van de wilde bijen in Nederland staat op de rode lijst.” Meer weten? Lees het hele interview met Arjen hier!
Veelgebruikt
Op basis van het onderzoek pleiten de wetenschappers ervoor om het gebruik van glyfosaat terug te dringen. Met name op en rondom de bloeiende planten die (honing)bijen graag bezoeken. “Het is niet de enige oorzaak van de sterfte onder bijen, maar het is zeker iets waar mensen zich zorgen over moeten maken, omdat glyfosaat overal gebruikt wordt.”
Al enige tijd gaan er in de Europese Unie stemmen op om het gebruik van glyfosaat te verbieden. Tot concrete regels kwam het tot op heden echter niet. En ook in Nederland is het middel nog gewoon te koop.
