‘Venus was mogelijk de eerste leefbare planeet in ons zonnestelsel’

Voor zover we weten is de aarde vandaag de dag de enige leefbare planeet in ons zonnestelsel. Maar miljarden jaren geleden was dat wellicht wel anders…

Vandaag de dag is Venus allesbehalve een aangename plek om te vertoeven. Het is er ontzettend warm, er is geen water te vinden en de atmosfeer is giftig. Kortom: onleefbaar. Maar in het verleden is dat wellicht heel anders geweest, zo stellen onderzoekers in een paper met de veelzeggende titel ‘Was Venus the First Habitable World of our Solar System?‘.

Simulaties
Om een antwoord op die vraag te kunnen geven, moeten we eigenlijk weten hoe Venus er miljarden jaren geleden uitzag. Maar dat is nog niet zo eenvoudig. De vulkanische activiteit op de planeet is indrukwekkend en verandert het oppervlak voortdurend. Dat oppervlak kan dus niet meer onthullen hoe de planeet er miljarden jaren geleden uitzag. Hoe kunnen we daar dan achterkomen? De onderzoekers besloten hun toevlucht te nemen tot klimaatsimulaties. Tijdens die simulaties lieten ze zich onder meer leiden door gegevens verzameld door ruimtesonde Magellan. Tevens moesten de onderzoekers een aantal – onderbouwde – aannames doen. Zo gaan ze er in hun simulaties vanuit dat Venus in het verleden een oceaan bezat die ongeveer 60 procent van het oppervlak van Venus bedekte. Dat is geen wilde gok: in de atmosfeer van Venus zijn aanwijzingen gevonden dat de planeet ooit een grote hoeveelheid water bezat.

Venus. Afbeelding: Galileo / JPL / NASA / Calvin J. Hamilton.
Venus. Afbeelding: Galileo / JPL / NASA / Calvin J. Hamilton.
Zonlicht en rotatie
De onderzoekers simuleerden het klimaat van Venus vier keer en veranderden elke keer de variabelen iets. Zo gingen ze er tijdens enkele simulaties vanuit dat Venus in het verleden net zo snel roteerde als vandaag de dag. Maar er vond ook een simulatie plaats waarbij de planeet zestien keer sneller draaide dan de aarde. Ook de hoeveelheid zonlicht die Venus in vroeger tijden ontving, was in de ene simulatie anders dan in de andere.

Leefbaar
En de simulaties suggereren dat Venus in het verleden echt wel leefbaar kan zijn geweest. Zo rolt uit één simulatie een gemiddelde temperatuur van 11 graden Celsius. Heel aangenaam, dus. Of het ook echt zo geweest is op Venus blijft natuurlijk gokken. Het is eigenlijk van twee dingen afhankelijk: de rotatiesnelheid van de planeet en de topografie. Als Venus er 2,9 miljard jaar geleden topografisch net zo uitzag als het moderne Venus en ook net zo snel roteerde dan kunnen de temperaturen gemiddeld op zo’n 11 graden Celsius zijn uitgekomen. Maar als Venus 2,9 miljard jaar geleden net zo snel roteerde als de moderne Venus, maar dezelfde topografie had als de aarde, zou de temperatuur tussen de -13 en 46 graden Celsius zijn uitgekomen. En als Venus 2,9 miljard jaar geleden er topografisch net zo uit zou hebben gezien als het moderne Venus, maar zestien keer sneller zou hebben gedraaid dan de aarde, dan zouden de temperaturen tussen de 27 en 84 graden Celsius hebben gelegen. “We ontdekten dat deze wereld – ondanks dat deze meer zonlicht ontving dan de aarde vandaag de dag – wellicht gematigde temperaturen had, mits Venus een rotatiesnelheid had die trager was dan 16 aardse dagen,” zo stellen de onderzoekers.

Vier simulaties: vier heel verschillende uitkomsten. Afbeelding: Geophysical Research Letters.
Vier simulaties: vier heel verschillende uitkomsten. Afbeelding: Geophysical Research Letters.

Lang
En de planeet is wellicht ook heel lang leefbaar geweest. “Met de huidige rotatiesnelheid van 243 dagen kan het klimaat van Venus tot zeker 715 miljoen jaar geleden leefbaar zijn geweest, zolang de planeet een ondiepe oceaan bezat.”

Missie naar Venus
Of Venus daadwerkelijk leefbaar is geweest, blijft gissen. Maar het is zeker niet onaannemelijk. Er is echter maar één manier om te bevestigen dat de planeet ooit een aangenaam en stabiel klimaat had: een missie naar Venus organiseren. Helaas staat er nog niets concreets op de planning.

Het onderzoek vertelt niet alleen meer over het verleden van Venus, maar heeft ook implicaties voor onze zoektocht naar leefbare planeten buiten ons zonnestelsel, zo stellen de onderzoekers. Want als Venus ooit leefbaar was, zijn andere planeten die heel dicht bij hun ster staan en nu als onleefbaar worden bestempeld dat wellicht ook.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd