De exoplaneet heeft net zo’n vreemde baan als de – nu nog hypothetische – Planeet X.
De planeet HD 106906b is een raadsel voor onderzoekers. Zo heeft deze planeet een gekantelde, maar stabiele baan rond de dubbelster HD 106906. Ook de hypothetische planeet X uit ons eigen zonnestelsel zou zo’n zelfde vreemde baan aanhouden. Maar wat kan zo’n wonderlijke baan veroorzaken?
HD 106906b
Om dit verder uit te zoeken, richtten de onderzoekers hun pijlen op de dubbelster HD 106906. Deze ster is ongeveer 300 lichtjaar van ons verwijderd en ongeveer 15 miljoen jaar oud (piepjong in vergelijking met onze zon die 4,5 miljard jaar oud is). Rond de dubbelster cirkelt een planeet – HD 106906b – met een hoogst ongebruikelijke baan. De planeet die op een extreem grote afstand van zijn moederster staat – hij is tenminste 738 keer verder verwijderd van de ster dan de aarde van de zon – heeft een baan die zo’n 21 graden gekanteld is.
Scheef
Met de Gemini-telescoop en ruimtetelescoop Hubble in de aanslag, probeerden de onderzoekers de moederster met zijn bijzondere planeet wat beter te observeren. En het team stuitte op nog iets bijzonders. Zo blijkt ook de kometengordel in het stelsel scheef te zijn. De vreemde baan van de planeet evenals het feit dat de stofschijf zelf ook asymmetrisch is, duidt erop dat iets het jonge systeem heeft verstoord. Maar wat?
Weggeschopt
De onderzoekers denken dat planeet HD 106906b ooit veel dichter bij de moederster is ontstaan, maar vervolgens is weggeslingerd. Dit ging zo. De baan van de planeet kwam waarschijnlijk gevaarlijk dichtbij de dubbelster HD 106906 in de buurt. Hierdoor zou de planeet normaliter uit het stelsel zijn geslingerd. Maar door een passerende ster, zou de planeet – weliswaar in een scheve baan – gebonden zijn gebleven aan het systeem (zie video hieronder).
Invloed
Om de hypothese te testen, gebruikten de onderzoekers ruimtetelescoop Gaia. Ze verzamelden informatie over 461 sterren uit hetzelfde cluster als HD 106906 en berekenden met terugwerkende kracht hun posities om te achterhalen of zij ooit dichtbij genoeg zijn geweest om het systeem te verstoren. “Wat we hier hebben gedaan is eigenlijk de sterren vinden die HD 106906b die extra zwaartekrachtsschop zouden kunnen hebben gegeven,” legt onderzoeker Paul Kalas uit. En uit de bevindingen blijkt dat er inderdaad een andere dubbelster zo’n 2 à 3 miljoen jaar geleden het systeem binnen is gedrongen. Dit maakt het nog waarschijnlijker dat de ontmoeting een sterke en blijvende invloed op de exoplaneet heeft gehad.
Het onderzoek geeft ook meer informatie over ons eigen zonnestelsel. “Onze eigen reuzenplaneten schopten ook ontelbare kometen door middel van zwaartekracht weg,” vertelt Kalas. “Sommigen werden volledig uit ons stelsel geworpen en werden interstellaire objecten zoals ‘Oumuamua. Anderen werden echter beïnvloed door passerende sterren. En zo’n gebeurtenis kan ervoor zorgen dat een object niet volledig wordt uitgeworpen.” En wellicht dat dat laatste ook wel van toepassing is op de hypothetische planeet X.
