Verloren beeld van Michelangelo gevonden

Een Italiaanse geleerde heeft wellicht een verloren gewaande sculptuur van Michelangelo gevonden. Het zandstenen beeld laat een knielende man zien die zijn mes scherpt. Het beeld maakte deel uit van een privécollectie en werd 120 jaar lang onterecht als een vervalsing bestempeld.

Het beeld is 111 centimeter hoog en mist een neus en twee vingers. “Dat maakte me eerst wat wantrouwend,” vertelt archeoloog Flavia Zisa. “Beelden zonder neus zijn meestal vervalsingen. Het is een bekend middel om een beeld een antieke look mee te geven.”

Arrotino
Maar na nader onderzoek bleek dat dit beeld absoluut geen vervalsing is. “Vele kenmerken maken dit tot een unieke sculptuur.” Na een extensieve zoektocht in de archieven vond Zisa het bewijs dat Michelangelo aan een dergelijk beeld had gewerkt. Pandolfo Titi schreef over de restauratie van Palazzo Lanfranchi en noemt daarin ook Michelangelo: “(Hij) werkte aan een prachtig beeld van Arrotino (de man die een mes scherpt, red.) dat hij gekopieerd had van de oude Griekse versie die in de Tribuna van de Galleria dei Medici stond.” Titi schrijft dat hij de versie van Michelangelo stiekem mooier vond dan het origineel. “Ik ben geneigd te zeggen dat dit beeld dat door Michelangelo’s beitel vervaardigd is en gemaakt is van Gonfolina-zandsteen de zachtheid van het vlees beter overbrengt.”

Foto: Flavia Zisa
Vervalsing
Vijftien jaar na de dood van Michelangelo werd het Palazzo Lanfranchi verkocht. Maar het beeld van Michelangelo hielden de eigenaren achter. Dat bewijst volgens Zisa hoe waardevol het beeld voor de familie was. Tot 1888 werd de sculptuur tentoongesteld. Daarna kwam het al snel in een privécollectie terecht. De nieuwe eigenaren zagen dat het beeld een kopie was van het Griekse beeld Arrotino en moeten gedacht hebben dat het om een

zoveelste vervalsing ging.

Correctie
Geheel onterecht. Zoals Titi ook al opmerkte, maakte Michelangelo het beeld perfect na, maar verbeterde hij ook het één en ander. “De mantel die rondom de rechterzijde van de figuur gewikkeld zit, is wellicht een correctie van de mantel in het originele beeld; deze hangt heel onnatuurlijk,” weet Zisa. Ook gaf Michelangelo de mantel een decoratief patroontje mee. Datzelfde patroon bevindt zich in een ander beeld dat de grote kunstenaar maakte.

Oplichter
Het is bekend dat Michelangelo veelvuldig werken van oudere kunstenaars kopieerde. Volgens kunstenaar en historicus Giorgio Vasari (1511-1574) maakte Michelangelo ooit een marmeren Cupido na, begroef deze een tijdje zodat deze veel ouder leek dan ‘ie in werkelijkheid was en verkocht het beeld vervolgens als antiek.

Michelangelo blijft tot de verbeelding spreken. De grootse kunstenaar lijkt na zijn dood veel vragen en geheimen te hebben achtergelaten. Zo vonden wetenschappers onlangs nog zo’n geheimpje in de Sixtijnse kapel. Michelangelo blijkt in de schilderingen anatomische schetsen te hebben verstopt.

Foto: Flavia Zisa

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd