Verloren gewaand Nazi-dagboek duikt weer op

dagboek1

Het Holocaust Memorial Museum heeft na een zoektocht van meer dan tien jaar eindelijk de hand weten te leggen op het dagboek van Alfred Rosenberg: een vertrouweling van Hitler en de man die de Nazi-ideologie handen en voeten gaf. Een deel van het dagboek is inmiddels door het museum online gezet.

Rosenberg vervulde diverse hoge functies binnen de Nazi-regering. Zo leidde hij het Einsatzstab Reichsleiter Rosenberg. Een organisatie die met groot succes kunstwerken uit alle hoeken van omvergelopen landen naar het Duitse Rijk haalde. Tegen het eind van de oorlog hadden de Duitsers op deze manier zo’n 1,5 miljoen wagons aan kunstwerken en -objecten naar Duitsland vervoerd.

Reichsminister
In 1941 stelt Hitler Rosenberg aan als Reichsminister für die besetzten Ostgebiete. Het gebied dat Rosenberg toegewezen kreeg, werd als eerste onderworpen aan wat de Duitsers de ‘Endlösung der Judenfrage‘ noemden. Die ‘oplossing’ bestond uit het systematisch vermoorden van Joodse mannen, vrouwen en kinderen. Tegen het eind van 1941 waren al meer dan een half miljoen Joden vermoord en Estland – onder het bewind van Rosenberg – werd als eerste deel van het Duitse Rijk Jodenvrij verklaard.

Alfred Rosenberg. Afbeelding: US Holocaust Memorial Museum / William Gallagher.
Alfred Rosenberg. Afbeelding: US Holocaust Memorial Museum / William Gallagher.
Dagboek
Rosenberg legde zijn verrichtingen en de gebeurtenissen uit die tijd nauwgezet vast in een dagboek. Historici weten al jaren dat het dagboek bestaat. Fragmenten eruit werden namelijk tijdens het Neurenberg-proces tegen Rosenberg aangehaald en droegen er mede aan bij dat hij op 16 oktober 1946 werd opgehangen.

Kempner
Daarna verdween het dagboek van het toneel. Hoogstwaarschijnlijk nam jurist Robert Kempner – die een belangrijke rol speelde tijdens de Neurenberg-processen – het dagboek mee naar huis. Kempner sterft in 1993 en vier jaar later krijgt het Amerikaanse Holocaust Memorial Museum te horen dat de erfgenamen een groot aantal documenten die in Kempners bezit waren aan het museum willen doneren. Daaronder bevinden zich vele documenten die tijdens de Neurenberg-processen werden aangehaald. Maar het dagboek van Rosenberg zit er niet bij. Het museum komt al snel tot de conclusie dat een deel van Kempners collectie ontvreemd is. Een deel van die collectie wordt in 2001 en 2003 teruggevonden. Maar wederom is het dagboek van Rosenberg er niet bij.

Meer dan een decennium zoekt het museum – daarbij geholpen door de Amerikaanse overheid – naar het dagboek. En begin dit jaar boeken ze eindelijk succes. Het dagboek wordt aangetroffen in New York en direct in beslag genomen. Inmiddels is het dagboek in bezit van het museum. “Het voorziet ons van details over de politiek die in de top van de Nazi-partij en de staat bedreven werd,” stelt Henry Mayer, verbonden aan het museum. Het museum heeft een deel van het dagboek inmiddels online gezet. U kunt het hier inkijken.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd