Het Mona Lisa-effect bestaat. Maar dé Mona Lisa doet er niet aan, zo blijkt uit Duits onderzoek.
Soms lijkt het alsof een persoon afgebeeld op een schilderij je constant aankijkt, of je nou links, rechts, of recht voor het schilderij staat. Dit wordt ook wel het Mona Lisa-effect genoemd. Twee onderzoekers van de Universiteit van Bielefeld laten in een nieuwe studie echter zien dat dit effect bij het wereldberoemde schilderij zelf helemaal niet optreedt.
Mona Lisa-effect
“Mensen zijn heel goed in het inschatten of ze al dan niet door anderen worden bekeken,” zegt onderzoeker Gernot Horstmann. En ditzelfde doen we dus ook als we kijken naar een schilderij. “Mensen kunnen het gevoel hebben dat ze worden bekeken als de geportretteerde persoon recht vooruit kijkt, dat wil zeggen met een blikhoek van 0 graden,” legt onderzoeker Gernot Horstmann uit. Vreemd genoeg hoeven we zelf niet recht voor een schilderij te staan om de indruk te krijgen dat we worden bekeken. “Deze indruk krijgen we ook als we bijvoorbeeld iets meer naar links of iets rechtser staan en zelfs als we ons op verschillende afstanden van het portret bevinden,” vult onderzoeker Sebastian Loth aan.
Onderzoek
Hoewel de naam suggereert dat het effect afkomstig is van de Mona Lisa, hebben de twee onderzoekers nu aangetoond dat de Mona Lisa helemaal niet aan het Mona Lisa-effect doet. Gewapend met vouwbare linialen deden de onderzoekers talloze metingen. Hieruit bleek dat de Mona Lisa niet recht vooruit kijkt, maar dat haar blik vanuit de toeschouwer gezien naar rechts neigt. “Deelnemers aan onze studie kregen de indruk dat Mona Lisa’s blik gericht was op hun rechterkant,” zegt Horstmann. De blikhoek was gemiddeld 15,4 graden.”
Het moge duidelijk zijn dat de term ‘Mona Lisa-effect’ niets anders is dan een verkeerde benaming. “Het illustreert het sterke verlangen om te worden bekeken en om het middelpunt van iemands aandacht te zijn,” zegt Horstmann. “Zelf als je de persoon helemaal niet kent.”
