Viezigheid in boeken verraadt wat onze voorouders in de Middeleeuwen echt bezighield, zo blijkt uit Engels onderzoek.
Stel dat mensen over vijfhonderd jaar uw boekenkast terugvinden. Geven de boeken in die kast dan een goed beeld van wat u bezighield en van wie u was? Waarschijnlijk niet. Want wie zegt dat u die boeken echt heeft gelezen? Dat u ze interessant vond?
Oplossing
Wanneer we het leven van de mensen in de Middeleeuwen proberen te ontcijferen, lopen we tegen hetzelfde probleem aan. Hun boeken zijn bewaard gebleven en laten ons iets zien van de wereld van toen. Maar wat hield de Middeleeuwer echt bezig? Wetenschappers van de St. Andrews University hebben iets bedacht op dat te achterhalen. Ze zoeken in de boeken naar viezigheid. Onderzoeker Kathryn Rudy heeft een techniek ontwikkeld waarmee heel gemakkelijk is vast te stellen welke pagina’s van een boek het smerigst zijn. Men mag ervan uitgaan dat deze vieze bladzijden ook het vaakst gelezen zijn.
Egoïsten
Rudy liet de techniek los op een aantal Middeleeuwse boeken met daarin gebeden. En onze Middeleeuwse voorouders komen er niet zo heel fraai af. Zo blijken de Middeleeuwers vooral met zichzelf bezig te zijn. Gebeden waarin mensen om redding voor zichzelf konden vragen, bleken veel vaker te zijn gelezen dan gebeden waarin om redding voor anderen kon worden gezocht.
Angst
Ook getuigen de boeken van de angst voor de pest. De bladzijden met daarop een gebed aan Sint Sebastiaan waren het meest gelezen. Deze heilige werd aangeroepen in de hoop dat hij kon voorkomen dat de gelovige de pest zou krijgen.
Slaapkoppen
Uit de boeken blijkt ook dat de meeste mensen moeite hadden om het tijdens het bidden wakker te houden. In het boek staan namelijk ook gebeden die in de kleine uurtjes moesten worden uitgesproken. Maar slechts de eerste pagina’s van deze gebeden zijn vies. Blijkbaar vielen de gelovigen na enkele pagina’s al in slaap. Sterker nog: uit Rudy’s onderzoek blijkt dat de meeste mensen op ongeveer hetzelfde punt in het gebed in slaap vielen.
Rudy is ervan overtuigd dat de boeken met daarin gebeden ons een goed beeld kunnen geven van wat de mensen in de Middeleeuwen bezighield. Ze wijst erop dat religie in die tijd onlosmakelijk verbonden was met de gezondheid en relaties van de mensen.” In de eeuw voordat de drukpers kwam, bestelden mensen tienduizenden van deze boeken met deze gebeden, soms hele mooi versierde exemplaren, ook al kostten de boeken ongeveer evenveel als een huis.” De mensen lazen er vervolgens dagelijks in, vandaar dat de boeken ons redelijk goed kunnen vertellen wat mensen in het dagelijks leven bezighield.
