Voedselporno op Instagram: niks nieuws onder de zon

Je wordt ermee doodgegooid op Instagram: fraaie kiekjes van exclusieve maaltijden (ook wel voedselporno genoemd). En wederom geldt: niets nieuws onder de zon.

Wetenschappers van Cornell University laten zien dat ‘voedselporno’ een rijke geschiedenis heeft die teruggaat tot diep in de Renaissance. Dat is te lezen in het blad Sage Open.

Exotisch
De onderzoekers analyseerden 140 Europese en Amerikaanse schilderijen met daarop voedsel die tussen 1500 en 2000 werden gemaakt. Uit het onderzoek blijkt dat deze schilderijen – net als ‘voedselporno’ op Instagram – zelden voedsel laten zien dat dagelijks bij de gewone man op tafel stond. Net als de ‘foodies’ op Instagram kozen de schilders ervoor om exotische, zeldzame en dure gerechten af te beelden. “Onze liefdesaffaire met visueel aantrekkelijk, decadent of status verschaffend voedsel is niet nieuw,” concludeert onderzoeker Andrew Weislogel. “Het was 500 jaar geleden al heel normaal.”

Een schilderij van Pieter Claesz, een kunstschilder die geboren werd in Antwerpen, maar werkte in Haarlem.
Een schilderij van Pieter Claesz, een kunstschilder die geboren werd in Antwerpen, maar werkte in Haarlem.

Citroenen en kreeft
Op zo’n 76 procent van de onderzochte schilderijen stond fruit (met name citroenen). Slechts 19 procent van de schilderijen bevatte groente. De meest geschilderde groente was de artisjok. Meer dan 54 procent van de schilderijen liet brood en gebak zien en 39 procent bevatte vlees of zeedieren (vaak kreeft). Het meest voorkomende zuivelproduct was kaas. De meestvoorkomende smaakmaker was zout. “We ontdekten dat de meeste afgebeelde dingen visueel aantrekkelijk waren, zoals exotisch fruit of schaaldieren,” vertelt onderzoeker Anupama Mukund. “De volgende keer dat je in een museum bent en schilderijen van maaltijden ziet, onthoud dan dat mensen die dingen niet echt aten. Het is aannemelijker dat ze dingen afbeeldden die ze wilden eten.”

Nederland en Duitsland
Dat wordt verder onderschreven door de verschillen die er tussen schilderijen uit verschillende landen zijn. Zo zie je op schilderijen uit Nederland regelmatig citroenen staan (die hier niet groeien). En op Duitse schilderijen zie je juist vaak schaaldieren (gezien de korte kustlijn van het land kwamen die daar ook niet in overvloede voor).

Het afgebeelde voedsel is – net als het voedsel op Instagram – aspirationeel, vertelt onderzoeker Brian Wansink. “Aspirationeel voedsel is voedsel dat duur is, moeilijk te vinden of exotisch is. Dat voedsel schilderen kan een manier geweest zijn om je status of goede smaak te etaleren. Maaltijden die over de top zijn en ongebruikelijke ingrediënten bevatten, zijn dus geen moderne uitvinding.”

Bronmateriaal

"500 years of #foodporn" - Cornell University

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd