Het H5N1-virus dat in de volksmond ook nog wel vogelgriep wordt genoemd, heeft zich verder ontwikkeld en kan wellicht binnenkort van zoogdier op zoogdier overspringen. Dat concluderen onderzoekers. Het virus is inmiddels in Indonesië al van vogels op varkens overgesprongen en wakkert daarmee de angst omtrent een wereldwijde epidemie verder aan.
Vogelgriep kan ook mensen infecteren en is in zestig procent van alle gevallen dodelijk. De infectie krijgt grip op mensen wanneer zij in contact komen met vogels. Het was onmogelijk dat het virus van mens op mens oversprong en dus kon het H5N1-virus ook onmogelijk uitgroeien tot een pandemie. Maar dat is aan het veranderen, zo blijkt nu.
Indonesië
De vogelgriep heeft zich verder ontwikkeld en lijkt ook prima te gedijen tussen de varkens. Nu is dat op zichzelf niets nieuws. Er waren al sporadische anekdotes van vogelgriep onder varkens bekend. Maar de hoeveelheden bleven in nevelen gehuld. Tot nu. De onderzoekers ontdekten dat de vogelgriep in Indonesië al in 2005 voor het eerst op varkens oversprong. Toen het virus op zijn sterkst was (tussen 2005 en 2007) droeg maar liefst 7,4 procent van de 700 onderzochte varkens het virus bij zich.
Van varken op varken
Het virus bij varkens lijkt sterk op de griep die de vogels treft. Vooralsnog kan het virus zich waarschijnlijk echter niet onder varkens onderling verspreiden. En dat is een goed teken. “Als het virus beter op varkens was aangepast dan zou het zich razendsnel verspreid hebben,” voorspelt expert Ab Osterhaus van de universiteit van Rotterdam (hij was niet bij het onderzoek betrokken).
Geen symptomen
Sinds 2007 is het aantal uitbraken van vogelgriep sterk afgenomen. En het virus blijkt ook in varkens minder vaak voor te komen. Maar de kans is groot dat veel varkens de infectie nog steeds onder de leden hebben. Besmette varkens vertonen namelijk geen symptomen, waardoor de vogelgriep zich rustig in het varken kan doorontwikkelen. Het varken is daarmee als het ware de veilige reageerbuis van een virus met ambities.
Neus
Volgens onderzoekers ontwikkelt H5N1 zich snel door. Zo blijkt dat het virus nu in staat is om zich aan een molecuul te binden dat in de neus van varkens én mensen voorkomt. Dat soort veranderingen kunnen ervoor zorgen dat het virus rap in staat is om zich onder mensen te verspreiden. “Dit toont aan dat we de griep goed in de gaten moeten houden, want het verandert snel,” waarschuwt Osterhaus.
De EU heeft inmiddels maatregelen genomen: in opdracht van de organisatie gaan wetenschappers het virus nader bestuderen. De onderzoekers komen eind deze maand voor het eerst bij elkaar.
