Voor het eerst in meer dan tien jaar tijd neemt het aantal doden door tuberculose weer toe

Volgens onderzoekers is het een zorgelijke bijwerking van de ingevoerde corona-lockdowns.

Een voorspelling die onderzoekers aan het begin van de corona-pandemie deden, is onverhoopt uitgekomen. Al in 2020 waarschuwden deskundigen dat door corona-lockdowns sommige infectieziekten weer de kop op zouden steken. En met name het aantal doden door tuberculose zou sterk stijgen. Nu, anderhalf jaar later, nemen onderzoekers de stand van zaken op. En die akelige voorspelling blijkt inderdaad waarheid te zijn geworden.

Meer over tuberculose
Tuberculose (tbc) is na COVID-19 de meest dodelijke infectieziekte. De ziekte wordt veroorzaakt door de bacterie Mycobacterium tuberculosis, die in de meeste gevallen de longen aantast. Tuberculose wordt meestal overgedragen via de lucht door een patiënt met (besmettelijke) longtuberculose. Door het hoesten komen de bacteriën vanuit de longen via kleine druppeltjes in de omgeving. Deze kleine druppeltjes kunnen dan bij inademing in de longblaasjes van iemand anders terecht komen. Ongeveer 90 procent van degenen die elk jaar tbc krijgen, woont in slechts 30 landen: Angola, Bangladesh, Brazilië, Centraal-Afrikaanse Republiek, China, Congo, Democratische Volksrepubliek Korea, Democratische Republiek Congo, Ethiopië, Gabon, India, Indonesië, Kenia, Lesotho, Liberia, Mongolië, Mozambique, Myanmar, Namibië, Nigeria, Pakistan, Papoea-Nieuw-Guinea, Filippijnen, Sierra Leone, Zuid-Afrika, Thailand, Oeganda, Verenigde Republiek Tanzania, Vietnam en Zambia.

Het is verontrustend nieuws. Want de afgelopen jaren was het aantal mensen dat tbc kreeg en eraan overleed, juist sterk afgenomen. Dat komt doordat er met name in landen waar tbc veel voorkomt, meer tijd en geld is vrijgemaakt voor het vroegtijdig diagnosticeren van de ziekte, waardoor ook tijdig met een passende behandeling kon worden gestart.

2020
Maar het afgelopen jaar was de aandacht op iets anders gericht: de corona-pandemie. En dat zorgde ervoor dat er minder middelen voor de bestrijding van tuberculose beschikbaar waren. In veel landen werd bijvoorbeeld het personeel maar ook financiële en andere middelen overgeheveld van de bestrijding van tbc naar COVID-19, waardoor de beschikbaarheid van essentiële diensten sterk werd beperkt. Overigens werden er niet alleen minder mensen met tuberculose behandeld, ook het aanbod van preventieve behandelingen daalde sterk. Ongeveer 2,8 miljoen mensen maakten hier in 2020 gebruik van, een daling van 21 procent sinds 2019.

Lockdowns
Daar komen ook de ingevoerde lockdowns nog bovenop. Hierdoor hadden veel mensen moeite om de juiste zorg op te zoeken. Dit leidde ertoe dat veel mensen met tbc in 2020 niet met de ziekte werden gediagnosticeerd. Zo daalde bijvoorbeeld het aantal officiële diagnoses van 7,1 miljoen in 2019 naar slechts 5,8 miljoen in 2020.

Sterfgevallen
Het heeft zorgelijke consequenties. Want deze zaken hebben ertoe geleid dat het aantal doden door tuberculose in geen tien jaar zo hoog is geweest als nu. Volgens onderzoekers stierven er in 2020 ongeveer 1,5 miljoen mensen aan de infectieziekte. En dat betekent dat de COVID-19-pandemie de jarenlange vooruitgang in de bestrijding van tuberculose nu in één klap teniet heeft gedaan.

Wake-up call
Tedros Adhanom Ghebreyesus, directeur-generaal van de Wereldgezondheidsorganisatie, noemt het verontrustende nieuws een wake-up call. “Dit alarmerende nieuws benadrukt de dringende behoefte aan investeringen en innovatie om de hiaten in diagnose, behandeling en zorg voor de miljoenen mensen die getroffen zijn door deze oude, maar te voorkomen en te behandelen ziekte, te dichten,” zo zegt hij in een verklaring. Bovendien is tuberculose goed te genezen. Ongeveer 85 procent van de mensen die de ziekte krijgen, kunnen met succes worden behandeld met medicijnen. Dergelijke behandeling hebben als bijkomend voordeel dat de verdere overdracht van de infectie wordt teruggeschroefd.

De studie roept landen op om dringend maatregelen te nemen om de toegang tot essentiële tbc-diensten te herstellen. Ook roepen de onderzoekers op tot een verdubbeling van de investeringen in tbc-onderzoek en -innovatie, evenals gezamenlijke actie in de gezondheidssector en andere sectoren om de sociale, ecologische en economische determinanten van tbc en de gevolgen ervan, aan te pakken. “We hebben nog maar een jaar om de historisch opgestelde tbc-doelstellingen, die door staatshoofden zijn vastgelegd tijdens de eerste VN-bijeenkomst, te bereiken,” zegt Tereza Kasaeva, directeur van het wereldwijde tbc programma van de WHO. “Dit rapport biedt belangrijke informatie en is een sterke herinnering aan landen om hun aandacht weer op tbc te vestigen en zo levens te redden.”

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd