‘Vulkaanuitbarstingen veegden Neanderthalers van de kaart’

Catastrofale vulkaanuitbarstingen in Europa zorgden ervoor dat de populatie Neanderthalers grote schade opliep en niet meer kon herstellen. De moderne mens overleefde doordat er nog ‘reserve-populaties’ in Afrika en Azië waren. Dat is de conclusie van een controversiële studie naar de oorzaken van het verdwijnen van de Neanderthaler.

Zo’n 40.000 jaar geleden barstten in Italië en de Kaukasus meerdere vulkanen kort na elkaar uit, zo is in het blad Current Anthropology te lezen. De wetenschappers bestudeerden diverse lagen sedimenten en ontdekten dat kort na de vulkaanuitbarsting het aantal pollen afneemt. Dat suggereert dat de hoeveelheid planten in die tijd rap afnam. Dat betekent dat plantetende dieren te weinig voedsel hadden en massaal stierven. Neanderthalers joegen op deze dieren en voelden die afname dus ook.

Dramatisch
Het verdwijnen van de Neanderthalers is een mysterie en wetenschappers opperden de afgelopen jaren meerdere theorieën. Zo zou de menssoort door de moderne mens zijn uitgeroeid of simpelweg zijn geassimileerd. De nieuwe theorie met vulkanen en hongersnood is een stuk dramatischer. Men gaat ervan uit dat de Neanderthaler in een koude en verlaten wereld zonder voedsel het loodje legde.

Uniek
De Neanderthalers waren een sterke soort die meerdere ijstijden, vulkaanuitbarstingen en andere ellende overleefde. Maar de erupties van zo’n 40.000 jaar geleden waren teveel gevraagd. Alle uitbarstingen vonden vrijwel tegelijkertijd plaats en één van de erupties gaat de boeken in als de sterkste Europese uitbarsting in de laatste 200.000 jaar. “Het is veel gemakkelijker om je aan te passen aan iets wat over een aantal generaties gebeurt,” meent onderzoeker Naomi Cleghorn. “Je kunt verhuizen, een andere plaats zoeken om te leven en je populatie kan zich herstellen. Dit is niet zo’n gebeurtenis. Dit is uniek.”

Herstel
Ook de moderne mensen die in Europa leefden, hebben een flinke klap gekregen door de erupties. Maar zij stierven niet uit, omdat zich in Afrika en Azië nog veel moderne mensen ophielden. “Zij (de Neanderthalers, red.) hadden niet de aantallen en dichtheid om hun populaties na de eruptie te herstellen.”

Losse eindjes
Niet iedereen is overtuigd door de theorie en de wetenschappers benadrukken zelf ook dat er nog wat losse eindjes zijn. Zo is onduidelijk hoeveel tijd er tussen de verschillende uitbarstingen zaten. Ook is onbekend wanneer de Neanderthalers exact uitstierven.

Het is ook mogelijk dat meerdere theorieën uiteindelijk samenvallen. In dat geval zou het kunnen dat de Neanderthalers door de komst van de moderne mens al werden teruggedreven en dat de vulkanische activiteiten de doorslag gaven.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd