Hartstikke irritant en nu – met dank aan de wetenschap – perfect te verklaren.
Je kent het wel: je bent net lekker aan het hardlopen en je veter gaat los. Gewoon helemaal uit zichzelf. Hoe kan dat toch? Onderzoekers van de University of California Berkeley hebben zich er het hoofd over gebroken en komen in het blad Proceedings of the Royal Society A met het verlossende antwoord.
Twee krachten
Er blijken twee dingen te spelen wanneer je veters tijdens het hardlopen losgaan. Allereerst wordt de veter losgewiebeld doordat je voet elke keer wat hardhandig op de grond ‘stampt’. Daarnaast wippen de uiteinden van de veters terwijl je rond stapt, omhoog. En ook dat maakt de knoop losser.
Op de loopband
De onderzoekers baseren hun conclusies op experimenten. Daarbij rende één van de onderzoekers op een loopband. Haar schoenen werden ondertussen gefilmd. De beelden onthullen in detail hoe de veters loskomen. Terwijl de onderzoekers rende, raakte haar voet de grond met een kracht die zeven keer groter is dan de zwaartekracht. Door toedoen van die kracht strekt de knoop zich uit, om vervolgens weer te ‘ontspannen’. Hierdoor wordt deze gaandeweg losser. Ondertussen wordt door de zwaaiende beweging van de benen ook een kracht (inertie) uitgeoefend op de uiteinden van de veter. En die twee krachten liggen dus ten grondslag aan het losraken van een veter. Ze moeten ook echt tegelijkertijd spelen. “Je kunt geen falende veter verkrijgen zonder beide krachten,” stelt onderzoeker Christopher Daily-Diamond.
Het lijkt misschien een heel ludiek onderzoek, maar het tegendeel is waar. “Wanneer je het hebt over geknoopte structuren en je begint de schoenveter te doorgronden, dan kun je die kennis ook loslaten op andere dingen, zoals DNA en microstructuren die onder dynamische krachten falen. Dit is de eerste stap richting beter begrijpen waarom bepaalde knopen beter zijn dan anderen en dat is eigenlijk nog nooit onderzocht.”
