Waarom is de Andes een berg en geen zee?

Nederlandse onderzoeker lost het stokoude mysterie op.

De grote bergketens op aarde – zoals de Himalaya en de Alpen – zijn ontstaan door botsingen tussen continenten. Maar de Andes – de langste en op één na hoogste bergketen ter wereld – heeft een andere geschiedenis. De bergketen ontstond op de plek waar een oceanische plaat onder de Zuid-Amerikaanse plaat schoof. Normaliter ontstaan op dergelijke plekken – ook wel subductiezones genoemd – zeeën of tropische laaglanden. Maar niet in Zuid-Amerika dus. Geologen stonden wat dat betreft lang voor een raadsel, maar daar brengt onderzoeker Wouter Schellart van de Vrije Universiteit Amsterdam verandering in.

Model
Schellart ontwikkelde een computermodel waarmee hij de evolutie van de betreffende subductiezone – de grootste en oudste subductiezone ter wereld – kon simuleren. Met behulp van een supercomputer in Australië ging hij na wat er de afgelopen 200 miljoen jaar in dit gebied is gebeurd.

Grootste subductiezone
De simulaties laten twee belangrijke dingen zien. Allereerst blijkt de grootte van de subductiezone doorslaggevend (de subductiezone is zo’n 7000 kilometer lang en daarmee de grootste ter wereld). Ten tweede bleek dat zich oorspronkelijk op de plek van de Andes geen bergen, maar langgerekte smalle zeeën bevonden, de één wat dieper dan de ander. Vanaf ongeveer 120 tot 80 miljoen jaar ontstonden grootschalige stromingen tot 2900 kilometer diepte. Die stromingen hebben heel Zuid-Amerika vrij hardhandig naar het westen gesleurd, waardoor het continent met de subductiezone botste. En zo ontstond de Andes.

“Omdat de subductiezone in Zuid-Amerika zo breed is, ontstonden enorme botsingskrachten tussen Zuid-Amerika en de subductiezone,” vertelt Schellart. “‘Size matters’ dus, blijkt uit het computermodel.” Al met al was het volgens Schellart “een kwestie van grootte, lange tijdsduur en enorme diepte. Deze aspecten maakten van de Andes de langste en op één na hoogste bergketen ter wereld.”

Bronmateriaal

"Mysterie van ontstaan Andes ontrafeld" - VU Amsterdam

Afbeelding bovenaan dit artikel: Yolanda / Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd