Waarom zijn sommige Antarctische ijsbergen… groen?

IJzer zou dit wonderlijke fenomeen wellicht kunnen verklaren.

Al decennia lang houdt het wetenschappers bezig: waarom zijn sommige Antarctische ijsbergen smaragdgroen getint in plaats van gewoon blauw? In een nieuwe studie komen onderzoekers met een verklaring op de proppen. IJzeroxiden uit steenstof afkomstig van het vaste land van Antarctica zouden sommige Antarctische ijsbergen die opvallende groene kleur geven.

Groene ijsbergen
Zuiver ijs is blauw, omdat ijs meer rood licht absorbeert dan blauw licht. De meeste ijsbergen die over de oceaan dobberen zijn dan ook wit, of blauw. Maar in de beginjaren van de 20e eeuw gaven ontdekkingsreizigers en zeevaarders melding van bijzondere groen gekleurde ijsbergen die rond bepaalde delen van Antarctica dreven. En voor tientallen jaren wakkeren de groene ijsbergen al grote nieuwsgierigheid aan onder wetenschappers. Waaronder bij onderzoeker Stephen Warren, die besloot het fenomeen nader te onderzoeken. “We dachten altijd dat een groene ijsberg een exotisch fenomeen was, maar nu denken we dat deze groene ijsbergen misschien wel heel belangrijk zijn.”

Anders
Warren reisde af naar Antarctica en vond dat het groene ijs een veel diepere, smaragdgroene tint heeft die veel donkerder en helderder is dan die van normale ijsbergen. Dit duidt erop dat groen ijs anders is dan normaal ijs. “Toen we op de ijsberg klommen was het meest verbazingwekkende niet eens de kleur, maar eerder de helderheid,” zegt Warren. “Daarnaast had dit ijs geen luchtbellen. Het was duidelijk dat het geen normaal gletsjerijs was.”

Zeewater bevriest soms aan de onderkant van ijsplaten, waardoor een laag ontstaat van zogenaamd zee-ijs. Afbeelding: AGU

Zee-ijs
Op Antarctica hebben sommige ijsbergen een laag van zee-ijs; ofwel oceaanwater dat bevroren is aan de onderkant van een ijsberg. Dit ijs is helderder en donkerder dan gletsjerijs omdat het geen luchtbellen heeft dat licht weerkaatst. Nadat de onderzoekers de groene ijsbergen hadden geanalyseerd, kwamen ze erachter dat de groene delen uit dit zee-ijs, en niet uit het gletsjerijs bestond. Maar wat veroorzaakt dan precies die groene kleur?

IJzer
Een Australische onderzoeker kwam uiteindelijk met het verlossende antwoord. Zij testte één van de groene ijsbergen op het ijzergehalte. En ze vond dat het zee-ijs in de buurt van de kern bijna 500 keer meer ijzer bevatte dan het ijs erboven. IJzeroxiden die worden aangetroffen in aarde en rotsen hebben meestal warme, aardse tinten zoals geel, bruin en rood. Dus Warren begon te vermoeden dat ijzeroxiden in het zee-ijs samen de groene kleur veroorzaakten. Maar hoe kwam dit ijzer dan in de ijsbergen terecht? Terwijl gletsjers over gesteenten stromen, malen ze stenen fijn tot poeder. Dit staat ook wel bekend als glaciaal meel. Wanneer het ijs de zee ontmoet, mondt dit glaciale meel uit in de oceaan. En als de steenstof beklemd raakt onder een ijsplaat, kunnen de deeltjes in het zee-ijs worden verwerkt.

Warren vermoedt nu dat ijzeroxiden in het glaciale meel afkomstig van rotsen van het vasteland van Antarctica, verantwoordelijk zijn voor de prachtige smaragdgroene ijsbergen. En dat is goed nieuws. IJzer is namelijk een belangrijke voedingsstof voor fytoplankton; microscopische planten die de basis vormen van het mariene voedselweb. Maar ijzer is schaars in veel delen van de oceaan. Als de theorie juist is, betekent dit dat groene ijsbergen kostbaar ijzer van het vaste land van Antarctica naar de open zee brengen. Als de ijsbergen afbreken, leveren ze dus een essentiële voedingsstof aan de organismen waar bijna al het zeeleven van afhankelijk is.

Bronmateriaal

"Mystery of green icebergs may soon be solved" - American Geophysical Union

Afbeelding bovenaan dit artikel:

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd