Wanneer gaat de bitcoin onze harde euro’s vervangen?

De Bitcoin is hot: computers wereldwijd maken overuren om de digitale munt te ‘delven’ en op steeds meer plekken kun je met Bitcoins betalen. Maar is dit werkelijk de munt van de toekomst?

In 2009 werd de Bitcoin gelanceerd: een digitale valuta. In de eerste jaren werd er weinig aandacht aan besteed. Maar daar kwam verandering in toen de waarde van Bitcoin in 2013 radicaal toenam. Opeens werd het interessant om Bitcoins te bezitten, want wie weet hoeveel de digitale munt in de nabije toekomst nog waard zou worden. En dus werd Bitcoin ‘hot’. Inmiddels zijn we alweer een paar jaar verder en is Bitcoin een vertrouwde term geworden. Maar niet veel meer dan dat: we betalen onze boodschappen nog steeds met euro’s. Gaat de Bitcoin – of een andere digitale valuta – die euro nog van de troon stoten?

De bitcoin in close-up
Om een antwoord op die vraag te krijgen, moeten we eerst eens goed naar de bitcoin kijken. Wat is het precies? En hoe kun je ‘m ‘verdienen’ en vervolgens uitgeven? De bitcoin is allereerst radicaal anders dan de euro in je portemonnee. Achter de euro staat namelijk een centrale bank. Achter de bitcoin staat een peer-to-peer-netwerk dat is opgebouwd uit pc’s (vergelijkbaar met het netwerk dat de BitTorrent mede mogelijk maakt). “De centrale bank is de instantie die alle transacties in een log bijhoudt,” legt professor doctor Jaco van de Pol, verbonden aan de Universiteit Twente, uit. “In die centrale log kun je terugvinden dat je daadwerkelijk een bepaald bedrag aan een ander hebt overgemaakt. Die centrale bank en dat centrale log is bij Bitcoin helemaal weggevallen. De gebruikers houden een log bij. Daarvoor is een heel systeem bedacht dat er uiteindelijk op neerkomt dat gebruikers samen een log bijhouden en het in principe niet mogelijk is dat één gebruiker dat log aanpast zonder dat de andere gebruikers daar iets van merken.” Het computernetwerk achter de Bitcoin houdt niet alleen transacties bij, maar ‘maakt’ ook nieuwe bitcoins. Een proces dat ook wel ‘mining’ wordt genoemd. Computers in dat netwerk voeren ingewikkelde berekeningen uit om Bitcoins te ‘delven’. In totaal zijn er zo’n 21 miljoen Bitcoins te delven en hoe meer Bitcoins er gedolven zijn, hoe moeilijker het wordt om de Bitcoin door het uitvoeren van deze ingewikkelde berekeningen te verdienen. Die verdiende bitcoins kan men inwisselen voor traditionele valuta of gebruiken om online aankopen te betalen.

“Voor zover ik weet, zit er slechts één tekortkoming in het protocol”

Tekortkomingen
Van de Pol is enthousiast over Bitcoin. “Het is een mooi en stabiel systeem.” Maar is het ook perfect? Dat niet, maar het komt in de buurt. “Voor zover ik weet, zit er slechts één tekortkoming in het protocol,” stelt Van de Pol. “Als iemand langdurig 51 procent van alle gebruikers op zijn hand zou kunnen krijgen, zou deze het log kunnen beïnvloeden.” In theorie zou een pool-operator bijvoorbeeld te veel macht kunnen krijgen. “Om Bitcoins te ‘minen’ moet je berekeningen uitvoeren die steeds maar ingewikkelder worden. Omdat je met één computer amper vooruitgang kunt boeken, vormen Bitcoin-miners zogenoemde ‘pools’.” Ze gebruiken de gezamenlijke rekenkracht van hun computers om Bitcoins te verdienen. “De operator van zo’n pool kan – als de pool heel groot wordt – steeds meer macht krijgen.” En dus mogelijk het log beïnvloeden. Een student van Van de Pol onderzocht enige tijd geleden een maatregel om dat doemscenario tegen te gaan. “Om het log te veranderen, moet je een code maken en daar moet je heel hard voor rekenen. We noemen dat een ‘challenge’.” De student stelde voor om nog een tweede challenge te organiseren die afhangt van de ‘private key’. “Je hebt een public key en een private key,” legt Van de Pol uit. “Die public key kan iedereen zien, maar die private key moet je voor jezelf houden, anders zou het bijvoorbeeld zomaar kunnen dat iemand Bitcoins van je steelt. Door de tweede challenge te koppelen aan de private key dwing je een operator om zijn eigen private key te delen met alle gebruikers in zijn pool. Dat wil hij natuurlijk niet, dus zal hij de tweede challenge zelf uit moeten rekenen. Daarom kan de pool niet zo groot worden dat hij het log kan aanpassen.”

Een beetje vertrouwen
Die ene tekortkoming in het Bitcoin-protocol is dus relatief eenvoudig op te lossen. De vraag of de Bitcoin de wereld gaat veroveren en onze harde euro’s straks overbodig maakt, lijkt dan ook niet van de techniek af te hangen. “Ik denk dat mensen er allereerst vertrouwen in moeten krijgen en aan moeten wennen.” En misschien is die stap niet eens zo groot als je zou denken. “Mijn huidige betaalrekening is eigenlijk ook niet meer dan wat enen en nullen. Ik krijg geen papieren afschrift meer en alles gaat elektronisch.” In het begin was dat voor veel mensen ook even wennen en sommigen zijn nooit over hun argwaan heengestapt. Maar voor degenen die inmiddels volop internetbankieren lijkt de overstap naar een digitale valuta wat minder groot. “Dat vertrouwen kan ook gaan groeien doordat steeds meer mensen Bitcoin gaan gebruiken en steeds meer bedrijven de mogelijkheid bieden om met Bitcoins te betalen,” voorspelt Van de Pol.

Overheid
Komt er in de toekomst dan een moment dat een digitale valuta zoals Bitcoin de traditionele valuta omver werpt? Professor Rabee Tourky, verbonden aan de Australian National University, ziet het wel voor zich:

“Over tien jaar is er geen papieren geld meer. De grote vraag is: wat zal dit papieren geld in Australië vervangen? Bitcoin? Ik denk het niet. Waarschijnlijker is dat het ‘AusBit’ zal zijn: een door de Australische overheid uitgegeven digitale valuta.”

Van de Pol zul je zulke uitspraken niet snel horen doen. Hij gelooft niet zo in een door de overheid uitgegeven alternatief voor Bitcoin. “Je ziet dat het vertrouwen in de overheid de afgelopen jaren is afgenomen, onder meer door problemen met de veiligheidsdiensten. En ook het vertrouwen in de banksector neemt af. Bitcoin speelt in op democratisering: er is geen grote, centrale instantie nodig, je doet het samen: jouw harde schijf, mijn schijf en nog wat andere schijven.” Juist het feit dat er geen overheid of centrale bank achter zit, lijkt Bitcoin aantrekkelijk te maken. “Zeker technische mensen spreekt dat aan. Hoe dat met minder technische mensen zit, vind ik lastig in te schatten.”

De euro lijkt nog wel even in ons midden te blijven. Afbeelding: jarmoluk / Pixabay.

Alternatieven
Maar als het geen door de overheid geïnitieerde digitale valuta wordt en ons vertrouwen in een digitale valuta toeneemt, is Bitcoin dan de logische keuze? “Er zijn meer digitale munten,” erkent Van de Pol. “Maar Bitcoin is het bekendst en het grootst. En digitale valuta werken het best als iedereen ze gebruikt. Je hebt dus een grote community nodig.” Nu voldoet Bitcoin nog aan die eis, maar het is niet bewezen dat dat zo blijft. “Het is moeilijk te voorspellen. In de begintijd van het internet gebruikten we allemaal Yahoo om te zoeken en nu kent niemand dat meer. Zelfde geldt voor Hyves. Grote partijen kunnen verdwijnen.” Wat de zaak van Bitcoin zeker geen goed doet, zijn de schandalen die de afgelopen jaren breed in de media worden uitgemeten. “Maar dat gaat altijd om de valutahandel eromheen en niet om Bitcoin zelf,” merkt Van de Pol op. De schandalen draaien om handelskantoren die bitcoins inruilen voor ‘echte’ valuta. “Die handelskantoren zijn misschien wel Bitcoins grootste probleem. Ze doen dingen die ons juist in de banksector zo tegen zijn gaan staan.” En staan dus eigenlijk haaks op waar Bitcoin om draait: democratisering.

Een beetje vertrouwen in Bitcoin, flink wat wantrouwen jegens de overheid en banksector, heel veel Bitcoin-gebruikers en een aan banden gelegde valutahandel. Het zou zomaar kunnen leiden tot een wereld waarin de Bitcoin het nieuwe ruilmiddel is.

Bronmateriaal

"Cash could be phased out within a decade: ANU expert" - ANU.edu.au
Gesprek met Jaco van de Pol
Afbeelding bovenaan dit artikel: angelx77 / Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd