2012 was een relatief warm jaar. Maar niet het warmste jaar sinds de metingen begonnen. Sterker nog, het jaar eindigt maar nipt in de top tien: het is het op acht na warmste jaar ooit gemeten. Wel past het jaar mooi in de lange trend van steeds hoger wordende wereldwijde temperaturen.
Dat meldt NASA’s Goddard Institute for Space Studies. De gemiddelde wereldwijde temperatuur in 2012 was 14,6 graden Celsius.
Warmer
Het instituut houdt de oppervlaktetemperaturen wereldwijd in de gaten en vergelijkt deze regelmatig met de gemiddelde temperaturen uit de twintigste eeuw. Uit de vergelijkingen blijkt ook nu weer dat de aarde tegenwoordig met warmere temperaturen te maken heeft dan enkele decennia geleden. De gemiddelde wereldwijde temperatuur blijkt sinds 1880 met zo’n 0,8 graden Celsius gestegen te zijn.
Weer versus klimaat
De onderzoekers benadrukken dat bepaalde weersverschijnselen ervoor kunnen zorgen dat temperaturen het ene jaar ietsje hoger uitvallen dan het andere jaar. Maar deze weersverschijnselen kunnen de temperatuurstijging over meerdere decennia (die we nu zien plaatsvinden) niet verklaren. Om een goed beeld van deze trend te krijgen, moeten we ook niet naar jaren, maar naar decennia kijken, zo legt klimatoloog Gavin Schmidt uit. “Eén jaar meer aan gegevens is op zichzelf niet significant. Wat er wel toe doet is dat dit decennium warmer is dan het vorige decennium en dat dat decennium weer warmer was dan het decennium daarvoor. De planeet warmt op.” Over de oorzaak daarvan kan Schmidt duidelijk zijn. “We pompen steeds meer koolstofdioxide in de atmosfeer.”
Koolstofdioxide
In 1880 – het jaar waarin het instituut startte met het meten van de oppervlaktetemperaturen – bevond zich nog ongeveer 285 ppm (parts per million, deeltjes per miljoen) koolstofdioxide in de atmosfeer. In 1960 ging het al om 315 ppm. Vandaag de dag is het meer dan 390 ppm.
Plaatselijk record
De gemiddelde oppervlaktetemperatuur was in 2012 dus relatief hoog. Een record werd er niet gebroken. Plaatselijk was dat op sommige plekken wel anders. Zo beleefde het Amerikaanse continent in 2012 het warmste jaar ooit gemeten. “De Amerikaanse temperaturen in de zomer van 2012 zijn een voorbeeld van een nieuwe trend van bijkomstige seizoensgebonden extremen die hoger liggen dan de warmste extremen in het midden van de twintigste eeuw,” vertelt onderzoeker James E. Hansen. Hij stelt bovendien dat het de opmerkende mens wel moet zijn opgevallen dat extreem hoge temperaturen steeds vaker optreden. “En het zijn dergelijke extremen die de grootste invloed hebben op mensen en andere levensvormen op de planeet.”
De conclusies van het instituut zijn onder meer gebaseerd op gegevens van meer dan 1000 meteorologische stations wereldwijd. Een computerprogramma berekent het verschil tussen oppervlaktetemperaturen in een bepaalde maand en de gemiddelde oppervlaktetemperatuur voor diezelfde plek tijdens 1951 en 1980. Deze periode van dertig jaar geldt als basislijn. De laatste keer dat de gemiddelde oppervlaktetemperaturen onder de gemiddelde temperaturen uit de periode 1951 tot 1980 doken, was in 1976.
