Wat eten we in 2050?

Momenteel zijn er zes miljard mensen op aarde. En dat worden er in een rap tempo meer: tegen 2050 zijn we naar verwachting met negen miljard mensen. Het zijn prognoses als deze die diverse overheden en organisaties nu al zorgen baren. Want hoe gaan we al die mensen voeden? Met insecten? Of toch liever nanovoedsel? Of een gekweekt biefstukje?

Laten we voorop stellen dat honger iets is van alle tijden. Wij westerlingen staan daar niet zo bij stil, maar naar schatting komen wereldwijd één op de zeven mensen proteïnes tekort. Dat is al een groot probleem. Bovendien groeit dit probleem evenredig met het aantal mensen op aarde mee.

Geen vlees?
Wat betekent dat voor 2050? Onderzoeker Henning Steinfeld weet het wel. Geen biefstuk meer. Sterker nog: alle soorten vlees worden een luxe. Volgens Steinfeld gaat vlees als massaproduct verdwijnen en wordt het een luxe die alleen de rijken zich maar kunnen veroorloven. Het wordt “het kaviaar van de toekomst,” zo stelt Steinfeld. “Vlees wordt wat zalm vijftig jaar geleden was.”

Onmogelijk
Het tekort ontstaat enerzijds door de sterke groei van de wereldbevolking. Anderzijds speelt ook het klimaat een rol: water wordt zeldzamer en dus duurder. Daarmee wordt ook het houden van vee lastiger en prijziger. “Het produceren van een kilo koeienvlees kost 13 kilo aan planten,” weet onderzoeker Arnold van Huis van de universiteit van Wageningen. En met steeds meer mensen en een veranderend klimaat is dat een opoffering die we ons niet kunnen veroorloven. Nu reeds eten wij westerlingen gemiddeld 120 kilo vlees per persoon. Als vijf miljard mensen 100 kilo vlees eten dan moeten de koeien jaarlijks 6,5 triljoen kilo voer hebben. Laat staan wat er moet gebeuren als er straks negen miljard mensen zijn. “Er is gewoonweg niet genoeg ruimte en voedsel om dat mogelijk te maken en de armsten zullen verhongeren.”

Kweek uw eigen biefstuk
Er is een oplossing: fabrieksvlees. Het woord klinkt misschien wat onsmakelijk, maar dekt de lading precies. Het is eigenlijk het produceren van vlees in de fabriek (of het laboratorium). Wetenschappers werken er hard aan. Men laat het vlees in het lab letterlijk groeien zoals een boer een appel of peer teelt. Daarvoor worden eerst enkele cellen uit een dier gehaald waarna deze cellen gestimuleerd worden om zich te vermenigvuldigen. Zonder genetische manipulatie kan zo een stukje vlees ‘gekweekt’ worden. Theoretisch gezien is het mogelijk om alle monden te voeden, maar de technologie is nog vrij pril en nog lang niet klaar voor massa-productie.

Insecten
Vaststaat dat met vlees al een belangrijke voedselbron wegvalt. Wie (of beter gezegd: wat) gaat dat gat vullen? Van Huis heeft een pasklare oplossing klaarliggen. “Eén kilo vlees van een krekel, sprinkhaan of kever kost slechts 1,5 tot 2 kilo voer. Het goede nieuws is dat de insecten niet alleen minder voedsel nodig hebben, maar dat wij mensen er ook minder van hoeven te eten om te overleven. De insecten zijn extreem grote bronnen van proteïnes en vitamines.” Bovendien komt bij het houden van insecten veel minder CO2 vrij dan wanneer een boer een stal vol koeien heeft.

Probleem
Het lijkt helder: we gaan allemaal aan de insecten. Maar is het wel zo gemakkelijk? Van Huis weet het niet. “Het grootste deel van de wereld eet reeds insecten. Enkel in het westen doen wij het niet. We hebben er psychologisch een probleem mee. Ik weet niet waarom, want we eten wel garnalen en die zijn goed te vergelijken met insecten.” Het zit duidelijk tussen onze oren. “Vanwege het milde klimaat zijn wij niet gewend om insecten te eten, maar als ze op de juiste manier gekookt worden, zijn ze heerlijk. Er is echt geen geldige reden om ze niet te eten. Er is geen verschil tussen het vlees van insecten en dat van vogels, vissen of zoogdieren.”

Lekker?

Nanotechnologie
Voor wie insecten niet direct ziet zitten, zijn er ook andere opties. Kunt u zich die oude Star Trek-films nog herinneren waarin kapitein Jean-Luc Picard een thee bestelt: “Tea, earl grey, hot”? Zo’n futuristische replicator is nog niet aan de orde, maar in de wereld van de nanotechnologie wordt wel hard aan iets soortgelijks gewerkt. De wetenschappers proberen minder voedzame producten voedzamer te maken door er op nanoschaal dingen aan te wijzigen. Zo kan voedsel net zo aan de persoonlijke voorkeuren worden aangepast als de thee van Picard. De geur, smaak, voedingswaarde, maar ook de kwaliteit kan door nanotechnologie gemanipuleerd worden. Een mooi voorbeeld daarvan is deze speciale kauwgom met de smaken van een driegangendiner.

Verontrustend?
Maar ook rond nanotechnologie hangt een apart sfeertje. Veel mensen vinden het verontrustend dat voedsel en technologie op deze manier samenkomen. De techniek is bovendien relatief nieuw en de risico’s zijn nog niet helemaal duidelijk. Vandaar dat de EU de verkoop van nano-voedsel dit jaar ook tot nader order heeft verboden.

Niet meer eten
Een andere optie is nog eenvoudiger, maar zo mogelijk ook schokkender: gewoon niet meer eten. Als het aan onderzoeker Robert Freitas ligt, behoort dat zeker tot de mogelijkheden. Hij ontwikkelde nanorobots die elke cel in het menselijk lichaam met behulp van gadolinium-isotopen direct van energie voorzien. Dat zou in ieder geval betekenen dat we geen calorieën meer nodig hebben. Maar: laten we niet te vroeg juichen. Andere wetenschappers wijzen er terecht op dat we onze vitamines en andere voedingssupplementen toch nog ergens uit moeten kunnen halen. Maar als noodoplossing zou de nanorobot zeker slagen.

Of het nu insecten, nano-fruit of gekweekt vlees wordt: de wetenschap is er tegen 2050 ongetwijfeld helemaal klaar voor. Nu wij nog!

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd