Astronomen hebben in een stofschijf rond een nabije ster rimpelingen ontdekt. Hoe ze ontstaan? Dat is een raadsel!
Onderzoekers bestudeerden de ster AU Microscopii en de stofschijf eromheen met behulp van de Very Large Telescope (VLT). “Onze waarnemingen lieten wat onverwachts zien,” vertelt onderzoeker Anthony Boccaletti. “De afbeeldingen die we met SPHERE maakten, tonen een reeks onverklaarbare, boogachtige of golfachtige structuren die niet lijken op wat iemand ooit heeft gezien.” De structuren doen denken aan rimpelingen in water. Op beelden van VLT zijn vijf golfachtige bogen te zien op verschillende afstanden van de ster.
Bewegen
De onderzoekers zagen de rimpelingen in 2014 voor het eerst. Maar toen ze er foto’s bij pakten die in 2010 en 2012 door ruimtetelescoop Hubble van de ster en omgeving waren gemaakt, zagen ze de vreemde rimpelingen ook. Vervolgens legden ze die ‘oude’ foto’s naast de beelden van VLT. En wat bleek? De structuren waren in de loop der tijd veranderd. De rimpelingen bewogen heel snel. “We konden met behulp van de gegevens van Hubble de beweging van deze vreemde structuren gedurende vier jaar latern zien,” vertelt onderzoeker Christian Thalmann. “We ontdekten dat de bogen van de ster af bewegen met een snelheid van meer dan 40.000 kilometer per uur!”
Geen planeet
De structuren die verder van de ster verwijderd zijn, lijken nog sneller te bewegen dan de structuren die zich dichter bij de ster bevinden. Zeker drie structuren bewegen zo snel dat ze in staat moeten zijn om aan de zwaartekracht van de ster te ontsnappen. Op basis van die snelheid kunnen de onderzoekers uitsluiten dat de structuren ontstaan door toedoen van objecten (bijvoorbeeld planeten) die de stofschijf verstoren.
Maar waardoor worden de rimpelingen dan wel veroorzaakt? “Eén van de verklaringen voor de vreemde structuur heeft te maken met de zonnevlammen van de ster,” vertelt onderzoeker Glenn Schneider. “AU Mic heeft een hoge zonnevlam-activiteit. Er komen vaak enorme uitbarstingen van energie bij het oppervlak van de ster voor. Eén van die enorme vlammen heeft misschien iets in gang gezet bij één van de planeten. Als er planeten zijn, tenminste. Er kan bijvoorbeeld materiaal van de planeet zijn afgerukt. Dat zou dan nu door de stofschijf vliegen, voortgestuwd door de kracht van de zonnevlam.” Nader onderzoek moet aantonen of deze hypothese klopt.
