We hebben nu de instrumenten om microben op Mars én Europa op te sporen

De micro-organismen kunnen zich niet langer verborgen houden.

De zoektocht naar leven op andere hemellichamen is in volle gang. Maar de instrumenten die we daar op dit moment voor gebruiken, zijn eigenlijk vrij teleurstellend. “Er zijn sinds de Viking-missies naar Mars in de jaren zeventig geen instrumenten meer gebruikt die in staat zijn om leven direct te detecteren,” vertelt onderzoeker Jacqueline Goordial. In plaats daarvan geven we orbiters en rovers instrumenten mee waarmee indirect naar sporen van leven kan worden gezocht, zoals moleculen die doorgaans alleen in de aanwezigheid van leven kunnen ontstaan. Daar komt nog eens bij dat die instrumenten groot en zwaar zijn en aardig wat energie vereisen. Dat is op Mars niet zo’n probleem, maar maakt de instrumenten wel ongeschikt voor gebruik op grote afstand van de zon (de primaire energiebron van veel ruimtemissies). En dat is jammer. Want misschien wel de beste kandidaten voor buitenaards leven bevinden zich op grote afstand van onze moederster. Denk bijvoorbeeld aan de manen van Jupiter en Saturnus.

Platform
Onderzoekers van de McGill University komen nu echter met goed nieuws. Ze hebben met behulp van reeds voorhanden zijnde technologieën een platform ontwikkeld dat leven kan detecteren. Het platform kan micro-organismen die in grond zijn aangetroffen, op de kweek zetten, vaststellen of er sprake is van microbiële activiteit en DNA en RNA in kaart brengen. En als klap op de vuurpijl is het platform opgebouwd uit instrumenten die goedkoop en licht van gewicht zijn. “Wij wilden aantonen dat microbieel leven direct gedetecteerd en geïdentificeerd kon worden met behulp van een draagbaar, lichtgewicht en energiezuinig gereedschap,” aldus Goordial.

Eén van de beste kandidaten voor buitenaards leven is Jupiters maan Europa. Onder het ijzige oppervlak van de maan bevindt zich een vloeibare oceaan, gevuld met zout water. Die oceaan zou een aardse chemie herbergen en is – dankzij het dikke pak ijs erboven – goed beschermd tegen potentieel gevaarlijke kosmische straling. Een andere goede kanshebber is Saturnus’ maan Enceladus. Ook deze bezit een ondergrondse oceaan en de nodige ingrediënten voor leven zoals wij dat kennen. Nieuwsgierig waar we nog meer buitenaards leven zouden kunnen vinden? Klik hier!

Noordpoolgebied
Het klinkt heel veelbelovend. Maar kan dit instrument ook functioneren in extreme buitenaardse gebieden, waar de temperaturen tot diep onder het vriespunt zakken? Om antwoord te krijgen op die vraag, zetten de onderzoekers het platform neer in het Noordpoolgebied. “Mars is een heel koude en droge planeet, met een permafrost-terrein dat veel lijkt op het terrein dat we in het hoge noorden van Canada vinden. Daarom kozen we een gebied dat zo’n 900 kilometer van de Noordpool verwijderd is om monsters te verzamelen en onze methoden te testen.” Het platform bleek uitstekend te functioneren onder deze extreme omstandigheden. Zo was het bijvoorbeeld in staat om een aantal extremofielen (microben die helemaal aangepast zijn in een leven in een extreme omgeving) te ‘vangen’ die nog nooit eerder op de kweek zijn gezet. Ook detecteerde het platform microbiële activiteit en bracht het DNA van actieve microben in kaart.

Geduld
Hoewel de experimenten uitstekend verliepen, zal het platform nog niet heel snel op een raket worden geplaatst. Daarvoor moet namelijk nog wat werk worden verzet. “In deze studie waren mensen nodig om een groot deel van de instrumenten op zijn plek te zetten, terwijl missies op andere planeten robotisch moeten zijn,” vertelt onderzoeker Lyle Whyte. Daarnaast moeten de instrumenten natuurlijk ook nog uitstekend kunnen functioneren na een jarenlange ruimtereis.

Toch zijn de onderzoekers ervan overtuigd dat hun studie een impuls kan geven aan de zoektocht naar buitenaards leven. Tegelijkertijd kan het platform ook van grote waarde blijken op aarde. “De analyses die werden uitgevoerd door ons platform worden doorgaans nadat de monsters vanuit het veld zijn verzonden, uitgevoerd in het laboratorium,” legt Goordial uit. “Wij tonen aan dat onderzoeken naar de microbiële ecologie nu in real time, ter plaatse – ook in extreme gebieden zoals de Noord- en Zuidpool – kunnen worden uitgevoerd.” Tevens kan het platform gebruikt worden om ziekteverwekkers te identificeren tijdens epidemieën in afgelegen gebieden of onder snel veranderende omstandigheden.” En ooit gaat het platform misschien wel echt naar Mars of Europa. “Van verschillende hemellichamen wordt gedacht dat ze leefbaar zijn, het is een spannende tijd voor de astrobiologie.”

Bronmateriaal

"New technique for finding life on Mars" - McGill University

Afbeelding bovenaan dit artikel: Aynur_zakirov / Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd