‘We stevenen af op een massa-extinctie’

Daarvoor waarschuwen Britse onderzoekers op basis van een onderzoek naar…garnalen.

Wereldwijd worden heel wat soorten met uitsterven bedreigd. En de afgelopen jaren hebben we zelfs van verschillende beschreven soorten definitief afscheid moeten nemen. En waarschijnlijk zijn in datzelfde tijdsbestek nog veel meer ons onbekende soorten verdwenen. Het leidt tot een afname in de biodiversiteit – die op zijn beurt weer tot nieuwe extincties kan leiden (zie kader).

Een gebied met een grote biodiversiteit herbergt een breed scala aan soorten. Wanneer de biodiversiteit in zo’n gebied afneemt, wordt het niet alleen een stuk saaier; er ontstaat ook een domino-effect. Want wanneer één soort omrolt, kan deze soorten die op de één of andere manier van hem afhankelijk waren, met zich meesleuren.

Hoewel alle onderzoekers het erover eens zullen zijn dat het behouden of zelfs vergroten van de biodiversiteit van groot belang is, zijn er nog veel vraagtekens rond de wijze waarop die biodiversiteit eigenlijk is ontstaan. “Verbazingwekkend genoeg weten we opmerkelijk weinig over de fysieke en biologische krachten achter biodiversiteit op wereldwijde schaal,” legt onderzoeker Matthew Wills uit. “Waarom zijn er bijvoorbeeld meer dan één miljoen soorten insecten, maar herbergt een zustergroep – de weinig bekende Remipedia – maar 32 soorten?”

Garnalen
In een poging meer inzicht te krijgen in de drijvende krachten achter het ontstaan van diversiteit richtten de onderzoekers zich op de garnalen. Deze groep ontstond tijdens het Jura en herbergt vandaag de dag zo’n 3500 soorten. De onderzoekers brachten de evolutionaire stamboom van de garnaal in kaart en gingen na op welke plaatsen de diversiteit binnen deze groep in de afgelopen 200 miljoen jaar een vlucht had genomen. Het onderzoek onthult dat de garnalen zich historisch gezien met name sterk diversificeren in geïsoleerd gelegen meren en rivieren. En laat dat nu ook juist de gebieden zijn die het sterkst door de door klimaatverandering ingegeven zeespiegel worden bedreigd. Als die gebieden sterk veranderen, dreigen dan ook heel wat soorten garnalen uit te sterven en met hen de soorten die van deze garnalen afhankelijk zijn.

Symbiose
Daarnaast blijkt ook een symbiose – een samenwerking tussen twee organismen waar beide organismen bij gebaat zijn – van invloed te zijn op de diversiteit. Zo blijken garnalen die in symbiose leven met andere soorten – bijvoorbeeld sponzen of koraal – veel trager te diversificeren. Het betekent dat zij ook de grootste moeite zullen hebben om zich na tegenslagen te herpakken. Wat weer tot problemen leidt voor organismen die van hen afhankelijk zijn.

Samenvattend moeten de onderzoekers dan ook concluderen dat soorten die in symbiose met elkaar leven – iets wat je met name ziet in de meest fragiele en bedreigde mariene ecosystemen op aarde – zich na tegenslagen het traagst herstellen en dus de grootste kans hebben om uit te sterven. “We stevenen al slaapwandelend af op een massa-extinctie met een omvang die zijn weerga in ieder geval sinds de planetoïde-inslag die de dino’s van de aarde veegde, niet kent,” concludeert Wills op basis van het onderzoek. “Het kost miljoenen jaren om diversiteit te verkrijgen, maar diezelfde diversiteit kan in een oogwenk beschadigd zijn.”

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd