Waar we dan wel de hoogste temperaturen kunnen meten? In Iran of Mexico!
Dat stellen onderzoekers in het Bulletin of the American Meteorological Society. Ze baseren zich op satellietdata.
80,8 graden Celsius
En die data schetsen een heel duidelijk beeld. Niet in Death Valley, maar in de Iraanse Dasht-e Lut of Mexicaanse Sonorawoestijn vallen de temperaturen het hoogst uit. In deze woestijngebieden hebben de satellieten een recordbrekende landtemperatuur van wel 80,8 graden Celsius gemeten. Dat is meer dan 20 graden hoger dan het eerdere record dat in 1913 in Death Valley genoteerd werd.
Dat de Iraanse en Mexicaanse woestijnen Death Valley zo overtuigend van de troon stoot, is deels het resultaat van een andere manier van meten. “De meeste eerdere studies naar extreme temperaturen richtten zich voornamelijk op atmosferische temperaturen,” zo schrijven de onderzoekers in hun paper. In dit nieuwste onderzoek is echter niet gekeken naar luchttemperatuur, maar naar de temperatuur van het landoppervlak.
Satellietdata
En dan ontstaat er dus een interessante verschuiving, helemaal van Death Valley in het Amerikaanse Californië naar een woestijn in Iran of Mexico. De wetenschappers kijken daar echter niet heel vreemd van op, zo vertelt onderzoeker Yunxia Zhao aan Scientias.nl. “Eigenlijk was het al niet waarschijnlijk dat Death Valley de warmste plaats op aarde zou zijn. Dat toch vaak beweerd wordt dat het de warmste plek op aarde is, is deels te verklaren doordat in afgelegen gebieden zoals Dasht-e Lut maar beperkt weerstations staan opgesteld en hogere temperaturen dus simpelweg niet gemeten werden. Daarom besloten we ook om data over de temperatuur van het landoppervlak, verzameld door de Moderate Resolution Imaging Spectroradiometer (MODIS, een satellietinstrument, red.) te gebruiken om de warme en koude plekken op aarde te identificeren.”
Dat er met een andere manier van meten en bovendien een completere dataset een nieuwe recordhouder wordt aangewezen, is dus misschien niet eens zo verrassend. Wat zo op het eerste gezicht echter wel opvalt, is het grote verschil tussen de recordbrekende temperatuur in Death Valley (56,7 graden Celsius) en nu in woestijngebieden in Iran en Mexico (80,8 graden Celsius) is gemeten. Maar ook dat is goed te verklaren, zo stelt Zhao. “Oppervlaktetemperaturen zijn doorgaans hoger dan luchttemperaturen, omdat oppervlakken zowel door de lucht als de stralingsenergie van de zon worden opgewarmd.”
Temperatuurschommeling
De onderzoekers wijzen in hun studie niet alleen de warmste plek op aarde aan; ze identificeren ook de plek waar de temperaturen gedurende de dag het sterkst veranderen. En dat brengt ons in Chaidamu Pendi: een hyperdroog bekken in China. Hier kunnen de laagste en hoogste temperaturen die in 24 uur tijd gemeten worden wel 81,8 graden uit elkaar liggen.
De koudste plek
Ook identificeren de onderzoekers de koudste plek op aarde: Antarctica. Hier noteren de satellieten een recordbrekend lage temperatuur van -110,9 graden Celsius. Dat is aanzienlijk lager dan de vorige recordbrekend lage temperatuur die in 1983 – eveneens op Antarctica – werd genoteerd, namelijk -89,2 graden Celsius. Het heeft er opnieuw mee te maken dat weerstations op afgelegen plekken zoals Antarctica dungezaaid zijn, waardoor bepaalde – nog koudere – gebieden lang buiten beschouwing bleven.
Het onderzoek is belangrijk, zo stelt Zhao. “De temperatuur van het landoppervlak is een belangrijke variabele als je de interactie tussen het land en de atmosfeer, klimaatveranderingen en variaties en veranderingen in ecosystemen wilt begrijpen. De aarde is gemiddeld sinds pre-industriële tijden zo’n 1 graad Celsius opgewarmd, maar in de afgelopen decennia hebben we (lokaal, red.) veel sterker gestegen en zelfs recordbrekende temperaturen genoteerd. Gezien de interactie tussen het land en de atmosfeer mag je verwachten dat stijgende atmosferische temperaturen ook leiden tot nog hogere temperaturen van het land. Maar tot op heden is er nog weinig aandacht besteed aan de extreem hoge en lage temperaturen op het aardoppervlak.” Daar is nu verandering in gekomen. “Zo willen we een nieuw licht werpen op de extreme temperaturen waarmee onze planeet te maken heeft. Een wereldwijde verkenning van die extreme temperaturen en dagelijkse temperatuurvariaties in verschillende biomen (grote vegetatiezones, zoals bijvoorbeeld tropische bossen, toendra’s, woestijnen en graslanden, red.) kan meer inzicht geven in hoe de extremen wereldwijd veranderen. En dat wordt – nu de atmosfeer door onze uitstoot verder opwarmt – steeds belangrijker.”
