Zou hier dan een buitenaardse megastructuur omheen draaien? Onderzoekers zijn voorzichtig.
Astronomen hebben wederom een ster ontdekt die zich bijzonder opmerkelijk gedraagt. De helderheid van de ster neemt niet alleen zeer onregelmatig af, maar de afnames in helderheid verschillen ook sterk. Zo hebben onderzoekers de helderheid van de ster tot wel 80% zien afnemen. Hoe kan dat?
Kepler
Dat de helderheid van sterren zo af en toe afneemt, is niet heel gek. Sterker nog: dergelijke afnames in helderheid worden door sommige telescopen – zoals de recent uitgevallen Kepler-telescoop – gebruikt om planeten op te sporen. Als de helderheid van een ster regelmatig een klein beetje afneemt, kan dat er namelijk op wijzen dat er een planeet rond de ster cirkelt en daarbij zo af en toe tussen de telescoop en de moederster in komt te staan, waardoor de telescoop een fractie minder sterlicht opvangt.
KIC 8462852
In 2015 ontdekten onderzoekers echter een ster waarvan de helderheid enorm dipte (tot wel 20%) en waarbij die dipjes ook nog eens onregelmatig optraden. Het riep een bijzonder boeiende vraag op: wat kan ervoor zorgen dat de helderheid van deze ster (KIC 8462852, ook wel Tabby’s star genoemd) zo sterk en zo onregelmatig afneemt? De wildste theorieen kwamen bovendrijven: er zou een buitenaardse megastructuur rond de ster te vinden zijn. Ook zou het kunnen dat een enorme zwerm exokometen het licht zo af en toe tegenhoudt. Of misschien was het door een planetaire botsing een puinhoop geworden rond Tabby’s ster? Het mysterie sleepte zich jaren voort. Inmiddels zijn onderzoekers het er wel over eens dat een buitenaardse megastructuur kan worden uitgesloten en dat stofdeeltjes rond de ster waarschijnlijk de boosdoener zijn.
Nieuw mysterie
Daarmee werd het mysterie van Tabby’s ster begin dit jaar min of meer ter ruste gelegd. Maar veel rust is ons niet gegund. Want onderzoekers zijn nu dus opnieuw op een flikkerende ster gestuit. En dit exemplaar gedraagt zich nog extremer dan KIC 8462852. Het draait allemaal om de ster VVV-WIT-07 (waarbij WIT staat voor What Is This). Observaties van deze ster onthullen dat de helderheid onregelmatig afneemt. En in juli 2012 lijkt de helderheid zelfs tijdelijk met 80% te zijn afgenomen! Hoe is het mogelijk? Dat is inderdaad de grote vraag.
Ringensysteem?
In hun paper stellen onderzoekers dat de dipjes in helderheid die VVV-WIT-07 doormaakt eigenlijk niet te vergelijken zijn met die van Tabby’s ster. Ze doen veel sterker denken aan die van J1407, een ster die onze aandacht in 2012 trok en waarvan de helderheid soms wel 95% afneemt. Van J1407 wordt inmiddels aangenomen dat deze omringd wordt door een ster met een enorm ringenstelsel. Hetzelfde zou kunnen gelden voor VVV-WIT-07. Tegelijkertijd erkennen de onderzoekers dat ze op dit moment niet zeker weten of de waargenomen afnames in helderheid van VVV-WIT-07 een externe oorsprong kennen. Het zou ook kunnen dat VVV-WIT-07 een zogenoemde T Tauri-ster is. Dit zijn onregelmatig veranderlijke, piepjonge sterren. In andere woorden: als VVV-WIT-07 zo’n ster is, komen de afnames in helderheid voort uit processen in de ster zelf.
In dit stadium kunnen onderzoekers geen sluitende verklaring bieden voor de afnames in helderheid die VVV-WIT-07 vertoont. Over aliens wordt in het paper echter niet gerept. Het in beginsel al meest onwaarschijnlijke scenario dat ter verklaring van het vreemde gedrag van Tabby’s ster werd aangedragen, is de afgelopen jaren herhaaldelijk onderuit geschoffeld. En ook in het geval van VVV-WIT-07 zijn er te veel natuurlijke fenomenen te bedenken die de afnames in helderheid kunnen verklaren. Toekomstige waarnemingen zullen uitwijzen welke van die verklaringen klopt. En als geen enkele standhoudt? Dan kunnen we natuurlijk altijd nog eens naar dat buitenaardse megastructuur-scenario kijken.
